Mavzu: akademik litseylarda maxsus kurslarni oʻqitish metodikasi

1.1 Iqtisodiy fanlarni o'qitish metodikasi fanining predmeti, maqsadi, vazifalari

Mamlakatimizda hozirgi pavtda yoslilarga ta’lim va tarbiya berishga alohida e ’tibor qaratilmoqda. T a’lim-tarbiya hamisha jamiyat taraqqiyotining asosi bo'lgan. Chunki, inson jamiyatdagi barcha munosabatlar, aloqalarning markazida turadi. Fan-texnika va axborotdagi revolyusiya inson va uning ilm iy-m a'rifiy potensialini ijtim oiy-iqtisodiy taraqqiyotning hal qiluvchi omiliga aylantirdi. Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichi uchun iqtisodiy o'sish om illarining sifat jihatdan takomillashib borish jarayoni xosdir.
Fan-texnika taraqqiyotining ilg'or natijalarini qo'llash, ishlab chiqarishni intensivlashtirish, yuqori samarali texnika texnologiyalardan foydalanish bilan bir qatorda, eng muhimi yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash bu boradagi muhim vo'nalishlardan biri hisoblanadi. Barqaror iqtisodiy o'sishni ta'm inlash, xalqaro mehnat taqsimotida munosib o'rin egallash, milliy iqtisodiyotning raqobatbar doshligini ta’minlash muammolari ko‘p jihatdan ish kuchining bilimi, malakasi, vaziyatga qarab ish tuta olishiga bog‘liq. Kelajakda erishishimiz lozim boMgan buyuk maqsadlarga yetishish uchun eng aw alo yuqori malakali, zamon talabiga javob beradigan mutaxassis kadrlar tayyorlashimiz kerak. «Biz oldim izga qanday vazifa qo'ymaylik, qanday m uam m oni yechish zaruriyati tug‘ilmasin, gap oxir-oqibat baribir kadrlarga borib taqalaveradi.
Mubolag'asiz aytisli mumkinki, bizning kelajagimiz. mamlakatimiz kelajagi o'rnimizga kim kelishiga yoki -boshqacharoq aytganda, qanday kadrlarni tayyorlashga bog'liqdir»1. Mamlakatimizda qabul qilingan «Ta'lim to ‘g ‘risidagi qonun» va 1997-vildan kuchga kirgan kadrlar tayyorlash ning «M illiy dastur»i bo'yicha butun ta’lim tizim i isloh qilinar ekan, asosiy diqqat ana shunday saviyadagi kadrlar tayyorlashga qaratilgan. Yoshlar tarbiyasi hamda ulam i tarbiyalashda ta’lim tizim ining naqadar ahamiyatga egaligi, Prezidentimizning Yevropa xavfsizlik va hamkorlik tashkilotining «Ta’lim —kelajTkka yo'naltirilgan sarmoya» mintaqaviy konferensiyasi ishtirokchilariga yo'Ilagan tabrigidagi ushbu jumlalardan ham anglash mumkin:
«Hozirgi paytda bir haqiqatni har qachongidan ko‘ra teran anglab olish muhim aham iyatga ega. Samarali ta’lim tizim ini yaratmasdan turib, jamiyatni isloh etish bo'yicha belgilangan vazifalar ijrosini tasawur etish qiyin. Ushbu sohaga ustuvor ahamiyat berilishi shubhasiz, uning kelgusi taraqqiyoti uchun zamin hozirlashdir»2. Bilimdon mutaxassis kadrlarni tayyorlash, inson salohiyatini yuzaga chiqarish esa har jihatdan ustozlarga, ulam ing bilimdonlik bilan o'qitish jarayonini tashkil qilishi va dars berishiga bogMiq. Shuning uchun ham o ‘quv jarayonini tashkil etish, talabalarning chuqur bilim olishiga yordam beruvchi o'quv uslublarini qo'llashga alohida e ’tibor qaratilmoqda. Hozirgi davrda o'quv jarayonini tashkil etish o'qituvchidan faqat chuqur bilimgina emas, balki pedagogik mahoratga ega boMishlarini, dars berishning turli metodlarini bilishni hamda o'z ustida tinmay ishlashni talab qiladi.
Har bir insonning hayoti asosini iqtisodiy faoliyat tashkil etar ekan, tabiiyki har bir odamdan iqtisodiy fikrlashni o'rganish talab etiladi. Bozor iqtisodiyotiga o ‘tish bilan bu talab yanada kuchaydi. Farzandlarimizning yoshlikdan iqtisodiy fikrlay bilishi uchun, mamlakatimizda o ‘rta maktabdan boshlab iqtisodiy bilim asoslarini o'rganishga kirishildi. Oliy o ‘quv yurtining, ayniqsa, iqtisodiy yo'nalishdagi o'quv yurtining talabalari esa iqtisodiy fikrlashnigina em as, keng doiradagi iqtisodiy muammolarni aniqlash, tahlil qilish, iqtisodiy rivojlanish tendensiyalariga baho berish, bu o'zgarishlar kelajakda qanday natijaga oiib kelishi mumkinligini his qila bilishi, ko'z o'ngiga keltira bilishni-o'rganishi zarur. Buning uchun esa iqtisodiy fanlarni chuqur bilish talab qilinadi. Murakkab xo'jalik dunyosini aks ettiruvchi bu fanlarni o'rganish uchun to‘g'ri metod tanlash muhim aham iyatga ega. Dars o'tishda to ‘g ‘ri metod tanlanmasa, nazariy jihatdan o ‘qituvchining bilimi yuqori bo'lishidan qat’i nazar, kutilgan natijani bermaydi. O 'qituvchining bilimi pedagogik mahorat bilan qo'shilgandagina o'quv jarayonini samarali tashkil etish mumkin.