Mavzu: aylanmadan olinadigan soliqning ahamiyati

Aylanmadan olinadigan soliqning iqtisodiy mohiyati va soliq to’lovchilari
2020-yil 1-yanvardan yangi tahrirdagi Soliq kodeksining kuchga kirishi bilan yagona soliq to’lovi o’rniga aylanmadan olinadigan soliq joriy etildi. Aylanmadan olinadigan soliq iqtisodiy mohiyatiga ko’ra bevosita soliq bo’lib, amaldagi Soliq kodeksining 461-470 moddalariga muvofiq undiriladi.
Soliq kodeksining 461-moddasiga muvofiq, aylanmadan olinadigan soliqni to’lovchilar deb quyidagilar e’tirof etiladi:
1) soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan olingan jami daromadi bir milliard so’mdan oshmagan O’zbekiston Respublikasi yuridik shaxslari;
2) soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan olingan daromadi yuz million so’mdan oshgan, lekin bir milliard so’mgacha bo’lgan yakka tartibdagi tadbirkorlar.
Aylanmadan olinadigan soliqning iqtisodiy mohiyati va soliq to’lovchilari
Aylanmadan olinadigan soliq quyidagilarga nisbatan tatbiq etilmaydi:
- O’zbekiston Respublikasining bojxona chegarasi orqali tovarlarni olib kirishni (importni) amalga oshiruvchi yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlarga;
- aksiz solig’i to’lanadigan tovarlarni (xizmatlarni) ishlab chiqaruvchi va foydali qazilmalarni kavlab olishni amalga oshiruvchi yuridik shaxslarga;
- yuridik shaxslar — qishloq xo’jaligi tovar ishlab chiqaruvchilariga, basharti ularda ellik gektar va undan ortiq sug’oriladigan qishloq xo’jaligi ekin maydoni mavjud bo’lsa;
- benzin, dizel yoqilg’isi va gazni realizatsiya qilishni amalga oshiruvchi yuridik shaxslarga;
Aylanmadan olinadigan soliqning iqtisodiy mohiyati va soliq to’lovchilari
- lotoreyalarni tashkil etish bo’yicha faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik shaxslarga;
- oddiy shirkat ishlarini yuritish o’z zimmasiga yuklatilgan ishonchli shaxsga — oddiy shirkat shartnomasi doirasida amalga oshirilayotgan faoliyat bo’yicha;
- bo’sh turgan binolar, yashash uchun mo’ljallanmagan inshootlar va qurilishi tugallanmagan ob’ektlar, shuningdek foydalanilmayotgan ishlab chiqarish maydonlarining mulkdori bo’lgan yuridik shasxlarga, ulardan samarasiz foydalanilayotganligi bo’yicha qonunda belgilangan tartibda xulosa kiritilganda;
- markazlashtirilgan moliyalashtirish manbalari hisobidan ob’ektlarni (joriy va kapital ta’mirlash bundan mustasno) qurishni bajaruvchi yuridik shaxslarga.
Soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan olingan jami daromadi bir milliard so’mdan oshmagan O’zbekiston Respublikasi yuridik shaxslari qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’ini to’lash o’rniga aylanmadan olinadigan soliq to’lashni nazarda tutadigan maxsus soliq rejimini tanlashga haqli. Ushbu soliq to’lovchilar aylanmadan olinadigan soliq to’lashga navbatdagi soliq davridan boshlab o’tishga haqli.