Mavzu. Bilimlarga asoslangan iqtisodiyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish

5-mavzu. Informatsion-kommunikatsion texnologiyalarining dasturiy ta’minoti
Reja:
1. Dasturiy ta’minot haqida tushuncha
2. Kompyuterning dasturiy ta’minoti
3. Tizimli dasturiy ta’minot va instrumental dasturiy ta’minot
4. Microsoft Windows, Apple Macintosh, Unix va Linux operatsion tizimlarining umumiy tavsifi
5. Zamonaviy operatsion tizimlar va ularning rivojlanish bosqichlari


Tayanch so’z va iboralar: Dasturiy ta’minot, apparat interfeysi, dasturiy interfeys, foydalanuvchi interfeysi, tizimli dasturiy ta’minot, amaliy dasturiy ta’minot, tarmoq tizimlari, operatsion tizim, utilitlar, Multimedia dasturiy vositalari, sun’iy intellekt tizimlari.
Dasturiy ta’minot kompyuterning ikkinchi muhim qismi bo’lib, u ma’lumotlarga ishlov beruvchi dasturlar majmuasini va komputerni ishlatish uchun zarur bo’lgan vositalarni o’z ichiga oladi.

Komputerning turli texnik qismlari orasidagi o’zaro bog’lanish – bu apparat interfeysi, dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish esa – dasturiy interfeys, apparat qismlari va dasturlar orasidagi o’zaro bo’glanish – apparat-dasturiy interfeys deyiladi. Shahsiy komputerlar haqida gap ketganda komputer tizimi bilan ishlashda uchinchi ishtirokchini, ya’ni insonni ham nazarda tutish lozim. Inson komputerning ham apparat, ham dasturiy vositasi bilan muloqotda bo’ladi. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan o’zaro muloqoti – foydalanuvchi interfeysi deyiladi.

Barcha dasturiy ta’minotlarni uchta kategoriya boy’icha tasniflash mumkin:
tizimli dasturiy ta’minot;
amaliy dasturiy ta’minot;
dasturlash texnologiyasininng uskunaviy vositalari (dasturlash vositalari).

5.1-rasm. Kompyuter tizimining dasturiy ta’minoti
Qo’llanish jarayonida o’zaro munosabat sxemasi sifatida ko’rib chiqadigan bo’lsak Foydalanuvchi-Amaliy dasturiy ta’minot-Tizimli dasturiy tya’minot – texnik ta’minotlarni birgallikda xizmat ko’rsatishini aytib o’tishimiz shart.

	Foydalanuvchi
	Amaliy dasturiy ta’minot – Ofis dastur paketlari, grafik dasturlar, ma’lumotlar bazasi
	Tizimli dasturiy ta’minot – operatsion tizimlar, uskunaviy drayverlar
	Texnik (uskunaviya) ta’minot