Mavzu: Boshlang‘ich sinflarda arifmetik materialni o‘rganishda tarixiy materiallardan foydalanish

O`qituvchi aytadi: 
Bir bor ekan, bir yo`q ekan, bir kattakon sehrli issiqxona
bor ekan. U bog`da turli xil mevalar pishgan ekan. Bilmasvoy shu bog` yonidan 
o`tayotib limon yemoqchi bo`lgan ekan. Sehrli issiqxonadagi limon daraxti shart 
qo`yibdi. Berilgan misol va masalalarni yechsang limon yeysan debdi. Bilmasvoy 
yig`lab turibdi. Unga yordam berishimiz kerak. O`quvchilar daraxtdagi limonlarni 
orqasidagi misollarni doskada yechib, savollarga javob beradilar.
Ularni rag`batlantirish uchun figuralar beriladi. Har bir o`quvchi 5 ta rag`bat 
nishoni olsa, 5 ta imkoniyatga ega bo`ladi. O`tilgan mavzuni mustahkamlash uchun 
testdan foydalaniladi. O`quvchilar guruhlari bilan birgalikda klaster usulida 
ishlashadi. 
O`quvchilar jimligini saqlash uchun:
Bildingiz birin-ketin, 
Hammangizga ofarin. 
Aytingchi endi sizlar, 
Soat 
Asr
Vaqt birligi Minut 
Sekund

---

59 
Matematik maqollar. 
1.
Yetti o ‗lchab bir kes. 
2.
Sanamay sakkiz dema. 
3.
Bir kun janjal bo`lgan uyda, qiriq kun baraka ketadi. 
4.
Yer haydasang kuz hayda, kuz haydamasang yuz hayda. 
O`quvchilar bugun darsimizni sayohat usulida o`tamiz. Sayohatga borish uchun 
avtobusga chiqishimiz kerak. Avtobusni kim boshqaradi? Avtobusni haydovchi 
boshqaradi. Kelajakda siz ham qanday kasb egasi bo`lmoqchisiz? kabi savol- javob 
o`tkaziladi. 
Birinchi bekatimiz
 «Bilimdonlar» 
bekati. 
O`quvchilar daftari tarqatiladi. Chiroyli yozgan va to`g`ri yozgan o`quvchilar 
daftarlari namuna sifatida ko`rsatiladi va rag`batlantiriladi. 
Yangi mavzu: 
Nollar bilan tugaydigan sonlarga ko`paytirish. 467-472-misol 
va masalalar. 
1-bekat. «Zukkolar» bekati. 
 467
-misol. 

---

60 
Nechta apelsin borligini aniqlashni har xil usullardan foydalanib tushuntirib 
bering:
3*(4*2)=24
(3*4)*2=24
(3*2)*4=24 
Sonni ko‘paytmaga ko‘paytirishni har xil usullar bilan bajarish mumkin: 
1) 7*(8*5)=7*40=280
Ko‘paytmani hisoblash va sonni unga ko‘paytirish.
2) 7*(8*5)=(7*8)*5=56*5=280 
Sonni birinchi ko‘paytuvchiga ko‘paytirish va natijani ikkinchi ko‘paytuvchiga 
ko‘paytirish. 
3) 7*(8*5)=(7*5)=35*8=280 
Sonni ikkinchi ko‘paytuvchiga ko‘paytirish va natijani birinchi ko‘paytuvchiga 
ko‘paytirish. 
468.
1) Hisoblang: 
6*(5*4)=6*20=
6*(5*4)=(6*5)*4=
6*(5*4)=(6*4)*5=
2) Misollarda nima uchun bir xil natija hosil bo‘lganligini tushuntiring.
O‘qituvchi: G‘olib bo‘lar bugun kim?
Javob bering turmang jim.
O‘quvchilar misolni yechib bo‘lganlaridan keyin dam olish daqiqasi o‘tkaziladi. 
Ko`p yozdi qo`llarimiz, 
Ham charchab ko`zlarimiz. 
Bir, ikki, uch, 
To`plab oldik kuch. 
Harflarimiz sara, 
Davom etamiz yana. 
3-bekat «Bilimdonlar» bekati. 

---

61