/ 2 J 4 S 6 7 8 9 0
Шффй cpaS ам,амлари j /
|
r
|
r
|
|
<3
|
<‘
|
|
и
|
9
|
•
|
fap&i’ap?5patyiwapu | i
|
I
|
|
|
|
0
|
|
s
|
|
|
1-шакл. Шарцнй ва Рарбий араб ракамлари.
Sharqiy arab raqamlari Misr, Suriya, Iroq, Eron va boshqa mamlakatlarda saqlangan. G‘arbiy arab raqamlari Shimoli-g‘arbiy Afrikada, asosan Marokashda saqlangan.
Hind-arab raqamlarining kelib chiqish jarayonini 2-shakldan ko‘rish mumkin. Bu raqamlarning Yevropada paydo bo‘lishi X asrdan kech bo‘lmagan va ular Ispaniya orqali apekslar shaklida o‘tganlar. O‘rta asr davrida Sharq mamlakatlarida hisob chang (arabcha ‘g‘ubor’) qoplangan taxtachalarda olib borilgan edi. Shuning uchun g‘arbiy arab raqamlari g‘ubor nomini oladi. G‘arbiy arab raqamlari ham Sharqdan kelganligiga dalillar bor. IX—X asrlarda g‘ubor raqamlari. Eron va Misrda bo‘lganligidan dalolat beruvchi qo‘lyozmalar mavjud. Ilk davrlarda ikkala turdagi raqamlar ham bir-biriga ancha o‘xshash bo‘lgan ko‘rinadi.16
Masalan, 2-shaklda keltirilgan g‘arbiy va sharqiy arab raqamlaridan 4 bilan 9 ning o‘xshashligi aniq seziladi. Shu bilan birga, ikkala tur raqamlarning ko‘pi bir- biriga o‘xshamasligidan qat’iy nazar ularning hind raqamlariga o‘xshashligi ko‘zga yaqqol tashlanadi.
G‘ubor raqamlari Ispaniyaga Sharq bilan savdo munosabatlara tufayli yetib kelganligi ehtimol.
Dostları ilə paylaş: |
