Mаvzu: boshlang’ich sinflarda matematika o’qitish metodikasi fan sifatida

Mavzu
Amalga oshirish shakli
Ona tili o‘qitish metodikasining ilmiy asoslari, o‘zaro bog‘liq fanlarni dalillash.	Mavzu yuzasidan taqdimot tayyorlash.
Boshlang‘ich ta’lim Milliy dasturi va davlat ta’lim standarti mazmuni negizini belgilovchi ko‘rsatkichlar o‘quvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo‘yiladigan minimal talablar.	Milliy dasturi va davlat ta’lim standartilarini tahlil qilish.

Adabiyotlar:
1. Qosimova K., Matjonov S., G‘ulomova X., Yo‘ldosheva Sh., Sariyev Sh.
Ona tili o‘qitish metodikasi. -T.: Noshir: 2009. - 75 b.
2. Adizova N.B., Jumayev R.X., Qo‘ldoshev R.A., Ismatov S.R. Ona tili o‘qitish metodikasi. Buxoro: Durdona: 2021. - 125 b.
3.Safarova R., Inoyatova M. Alifbe kitobi (1-sinf uchun darslik). –T.: O‘zbekiston.: 2021. – 80 b.

4. 
   Safarova R., Inoyatova M., G‘ulomov M., Sayfurov D., Malikova D. Alifbe Metodik qo‘llanma [Matn] : o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma. –T.: Respublika ta’lim markazi. 2021. – 96 b.
   

Elektron ta’lim resurslari:
1.w.w.w.tdpu.uz
2.w.w.w.pedagog.uz
3.w.w.w.ziyonet.uz
4.w.w.w edu.uz
5.tdpu-INTRANET.Ped


Ona tili o‘qitish mеtodikasining prеdmеti va vazifalari


Metodika – muayyan voqea, hodisa va faoliyatga tegishli, qat’iy ketma-ketlikka (algoritmik xarakterga), ilgaridan o‘rnatilgan reja (qoida), tizimga aniq rioya qilish. Metodika biror vazifani maqsadga muvofiq ravishda bajarish, o‘tkazish usullari, yo‘llari majmuasidir.
“Metodika” tushunchasi turli fanlarni o‘qitish bilan ham bog‘liqlikda qo‘llanilib, ma’lum sohani o‘qitish jarayoni, mazmuni, qonuniyatlari, tamoyillari, shakl, metod va vositalari yig‘indisini o‘zida ifoda etadi. Pedagog olim A. M. Stolyarenkoning fikricha “O‘quv fanlarini o‘qitish metodikasi ma’lum bir pedagogik vazifalarni hal etish bilan bog‘liq metod, metodik usullar, vosita va tashkiliy chora-tadbirlar majmuidir”¹. G.M.Kodjaspirova, A.Yu.Kodjaspirovlarning fikricha “O‘qitish metodikasi pedagogik faoliyatni amalga oshirishning aniq usullari, uslublari va texnikasidir”².
O‘qitish metodikasiga qo‘yiladigan zaruriy talablarga quyidagilar kiradi:

1. 
   aniqlik;
   
2. 
   asoslanganlik;
   
3. 
   rejalashtirilgan harakatning maqsad va vazifalarga mosligi;
   
4. 
   qayta ishlab chiqishga yo‘nalganlik;
   
5. 
   hayot bilan uyg‘unlik;
   

6) natijaviylik.
Yuqoridagi fikrlarni umumlashtirib aytganda, o‘qitish metodikasi o‘zida quyidagilarni aks ettiradi:
‒ ta’limning maqsad va vazifalarini – ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi, tashkiliy;
‒ ta’limning qonuniyat va tamoyillarini;
‒ ta’lim mazmunini;
‒ ta’limni tashkil etishning asosiy va yordamchi shakllarini;
‒ ta’limning umumiy va xususiy metodlarini;
‒ o‘quv vositalari;
‒ o‘qitish natijasini.
Ana shu asosdan kelib chiqqan holda quyida o‘qitish metodikasi mohiyatini yoritib beruvchi asosiy tushunchalarga izoh berib o‘tamiz:
1) o‘rgatish – o‘qitish maqsadini amalga oshirish bo‘yicha pedagogning tartiblangan faoliyati;
2) o‘rganish – anglash, mashq qilish va egallangan tajribalar asosida xulq-atvor va faoliyatning yangi shakllarini egallash jarayoni, oldin egallanganlari o‘zgaradi;
3) o‘qitish – qo‘yilgan maqsadga erishishga yo‘naltirilgan pedagog bilan o‘quvchilarning tartiblangan o‘zaro harakati;
4) ta’lim – o‘qitish jarayonida egallanadigan bilim, ko‘nikma, malakalar, fikrlash usullari tizimi;
5) bilim – ma’lum bir fanni nazariy o‘zlashtirishni aks ettiradigan inson g‘oyalari yig‘indisi;
6) ko‘nikma – egallangan bilimlarning aniq xatti-harakatdagi ifodasi, o‘zlashtirilgan bilimlarni amaliyotga qo‘llash usullarini egallash;
7) malaka – avtomatlashgan, biror bir usul bilan bexato bajarish, ko‘nikmaning takomillashgan darajasi;
8) maqsad – o‘qitishning nimaga qaratilganligi, uning kuchlari kelgusida qay yo‘sinda safarbar etilishi;
9) mazmun – o‘qitish jarayonida egallanishi lozim bo‘lgan ilmiy bilim, amaliy ko‘nikma va malakalar, faoliyat, fikrlash usullari tizimi;
10) tashkil etish ‒ qo‘yilgan maqsadni yaxshi amalga oshirish uchun unga zaruriy shaklni taqdim etadigan, aniq mezonlar bo‘yicha tartiblangan didaktik jarayon;
11) shakl ‒ o‘quv jarayonining tashqi ifodasi, uning ichki mohiyati, mantig‘i, mazmuni uchun qobiq;
12) metod ‒ o‘qitishning maqsad va vazifalariga erishish (amalga oshirish) yo‘li;
13) vosita - o‘quv jarayonining predmetli qo‘llab-quvvatlanishi, yangi materialni o‘zlashtirish jarayonida o‘qituvchi va o‘quvchilar tomonidan foydalaniladigan obyekt;
14) natija ‒ o‘quv jarayonining so‘nggi mahsuli, belgilangan maqsadlarning amalga oshganlik darajasi;
15) metodik (usuliy) ko‘rsatma – muayyan fanning o‘quv dasturi bo‘yicha kurs ishlari, loyihalar, laboratoriya mashg‘ulotlari va amaliy ishlarni bajarish tartibi aniq ko‘rsatilgan va batafsil ifodalangan, hamda ushbu fan bo‘yicha talabalarda zarur amaliy ko‘nikma va malakalar hosil qilishga mo‘ljallangan ta’lim muassasasining ilmiy kengashi tavsiyasi asosida nashr etiladigan kichik hajmli qo‘llanma.
Ona tili o‘qitish mеtodikasi ‒ pеdagogik fan, amaliy fan. Chunki u nazariyaga asoslanib o‘quvchilarni o‘qitish, tarbiyalash, rivojlantirshning amaliy vazifalarini bajaradi. Ona tili o‘qitish mеtodikasining prеdmеti ta’lim berish sharoitida ona tilini egallash, ya’ni nutqni, o‘qish va yozishni, fonеtika, grammatika kabilarni bilib olish jarayoni hisoblanadi .
Ona tili o‘qitish metodikasi fani ona tilidan ko‘nikma va malakalarni shakllantirish, til haqidagi fanning ilmiy tushunchalar sistemasini o‘zlashtirish qonuniyatlarini o‘rganadi, til o‘rganishning eng qulay mеtod va usullarini izlaydi .