Mavzu Dinamik makroiqtisodiy tahlil faniga kirish Reja

3.Real sektor va iqtisodiy oʼsish. Real agregatlar. 
Mamlakatimiz iqtisodiyotini modernizatsiyalash, uning samarali tarkibiy
tuzilmasiga ega bo‘lish va shu orqali barqaror iqtisodiy o‘sish sur’atlariga erishish
vatanimiz taraqqiyoti va xalq farovonligini ta’minlashning muhim shartlaridan
hisoblanadi. Ushbu maqsadlarga erishish uchun Xalqaro valyuta fondi(XVF), XVF ning
maxsus fondlari, Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki (XTTB), Xalqaro rivojlantirish
assotsiatsiyasi, Xalqaro moliya korporatsiyasi, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki
(ETTB), Yevropa hamjamiyatining mintaqaviy valyuta-kredit va moliyaviy
tashkilotlari, Yevropa investitsiya banki, Islom Taraqqiyot banki, Osiyo taraqqiyot
banklari eng avvalo iqtisodiyotning real sektorini jadal rivojlantirish maqsadida
respublikamizni har jihatdan qo‘llab kelmoqda. Ushbu maqsadlardan kelib chiqqan
holda, iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida real sektor korxonalarini qo‘llab-
quvvatlash dolzarb ahamiyat kasb etib kelmoqda. Chunki xususiy va real sektorni

---

---

rivojlantirish jarayonida davlatning ichki moliyaviy resurslari yetishmasligi kuzatilib,

xalqaro moliya institutlaridan kreditlarni jalb etishga bo‘lgan talab yanada oshib borada.
Bugungi kunga kelib xalqaro moliya munosabatlarida xalqaro moliya institutlarini
ahamiyati yuqori hisoblanadi. Xalqaro moliya institutlari yirik moliyaviy resurslarga va
katta
vakolatlarga
ega
hisoblanadi.
Bu
tashkilotlar
jahon
moliya-kredit
munosabatlarining asosini tashkil etadi. Xalqaro moliya tashkilotlari bilan hamkorlik
mamlakat uchun nafaqat yirik mablag‘larni iqtisodiyotga jalb etish imkonini beradi,
balki jahon moliyaviy munosabatlarida o‘z o‘rni va ovoziga ega bo‘lish imkoniyatini
ham taqdim etadi
Nominal agregatlar deb joriy davr baxolarida ulchanadigan agrigatlarga, real
agregatlar
deb
bazis
davr
baxolarida
ulchanadigan
agregatlarga
aytiladi.
Shunday
qilib
nominal
YaIM
ma’lum davrdagi tovar va xizmatlarning joriy davr narxlari data ulchangan xajmidir.
Real YaIM xam shu tovar va xizmatlarni belgilaydi, ammo narxlarni bazis yili
bax,olarida oladi. Nominal YaIM o’zgarishi narx yoki xajm uzgarishi natijasida xam
yuz berishi mumkiy. Real YaIMning uzgarishi oxirigi maxsulot xajmi o’zgarishini aks
ettiradi. Narxlarning urtacha darajasi bazis yilga nisbatan uzgarishini nominal YaIMni
real YaIMga nisbati kabi anidlash mumkin. Bu koeffisiyent YaIMning narx diflyatori
deb ataladi. Bazis yil uchun diflyator diymati birga (yoki koeffisiyent foizlarida
xisoblansa 100 ga) teng. YaIM diflyatori urtacha diymatining uzgarishi mamlakatdagi
inflyasiyaning umumiy kusatkichi buladi.