Mavzu:Fizikadan magnit maydon magnit maydonni tavsiflovchi kattaliklar
Reja:
1. Magnit oqimi. Тokli o`tkazgichni magnit maydonda ko`chirishda bajarilgan ish.
2. Modalarning magniт хossalari
3. Elekтromagniт induksiya
В va a dS В vektorning dS sirt oqimi yoki magnit oqimi deganda
dФB=BndS (1)
Kattalik tushuniladi. Magnit induksiya vektorininng ixtiyoriy S sirt oraliq oqimi esa
ФB =тBndS (2) ifoda yordamida aniqlanadi. Bir jinsli magnit maydonda yassi sirt B vektorga perpendikulyar tarzda joylashgan bo`lsa(ya’ni
n
6-rasm-Bn =B=const bo`lgan holda), (2) quyidagi ko`rinishga ega bo`ladi;
ФB =B S (3)
Mazkur munosabatdan foydalanib magnit oqimining SI dagi birligi-veber (Vb) ni aniqlash mumkin: 1 Vb -magnit induksiyasi
1Тl bo`lgan bir jinsli magnit maydonda maydon yo`nalishiga perpendikulyar ravishda joylashgan 1 m2 yuzli yassi sirtni teshib o`tadigan magnit oqimdir.
B uchun Gauss teoremasi quyidagicha ta’riflanadi: Magnit maydon induksiyasi vektorning ixtiriy shakldagi berk sirt oraliq oqimi nolga teng:
тBndS = 0 (4)
Mazkur teorema magnit induksiya chiziqlarining berk ekanligini, ya’ni berk sirt ichiga kirayotgan B chiziqlarining soni, sirtdan chiqayotgan B chiziqlarining soniga aynan tengligini ifodalaydi. dl uzunlikdagi tokli o`tkazgich bir jinsli magnit maydonda erkin ko`cha olish imkoniga ega bo`lsin. Bunday tajribani amalga oshirish uchun ikki metall sterjenni (9-rasm) tok manbaiga ulaylik. Sterjenlar ustiga ko`ndalang qilib joylashtirilgan dl uzunlikdagi o`tkazgichdan konturning o`zsaluvchi qismi sifatida foydalanish
mumkin. Bu tokli o`tkazgichga chizma tekisligiga perpendikulyar ravishda yo`nalgan magnit maydon tomonidan ta’sir etuvchi Amper kuchining qiymati dF=IBdl (1) bo`ladi.
Bu kuchning yo`nalishi dl elementning ko`chish yo`nalishi bilan mos tushganligi uchun bajarilgan ish
dA=dFdx=IBdldx (2)
7-rasmdan ko`rinishicha, dl elementning b masofaga ko`chishi tufayli konturning yuzi
d
7-rasmdS=dldx ga ortadi. Shuning uchun (2) ni quyidagi ko`rinishda yozish mumkin:
dA=IBdS =IdФ (3)
Bu ifodadagi dФ-kontur yuzining dS o`zgarish tufayli kontur yuzini
teshib o`tayotgan magnit oqimining o`zgarishidir. Boshqacha aytganda, konturning o`zgaruvchi dl element ko`chish davomida kesib o`tgan magnit oqimdir. Demak tokli o`tkazgichni magnit maydonida ko`chirishda bajariladigan ish.
dA=IBdS =IdФ
Nazorat savollari.
Magnit maydoni va uni xarakterlovchi kattaliklar.
Konturning magnit momenti.
Magnit maydon induksiyasi, o`lchov birligi.
Magnit induksiya chiziqlari va uning yo`nalishi.
Magnit maydonlar superpozitsiya prinsipi.
Bio-Savar-Laplas qonuni.
Тo`g`ri tok magnit maydonining induksiyasi.
Aylanma tok markazidagi magnit maydon induksiyasi.
Solenoid markazidagi magnit maydon induksiyasi.
Magnit maydonning tokli o`tkazgichga ta’siri. Amper kuchi.
Magnit maydonni zaryadlangan zarraga ta’siri. Lorens kuchi.
Siklik tezlatgichlar.Magnitogidrodinamik generator.
Magnit oqimi.
Тokli o`tkazgichni magnit maydonda ko`chirishda bajarilgan ish.
Dostları ilə paylaş: |