O`zinduksiya hodisasi. Istalgan konturdan oqayotgan elektr toki I shu konturni kesib o`tuvchi magnit oqimi Φ ni vujudga keltiradi. Agar I o`zgarsa Φ ham o`zgaradi, demak konturda e.yu.k. induksiyalanadi. Bu hodisani o`zinduksiya xodisasi deyiladi.
Konturda o`tayotgan tok tufayli vujudga kelayotgan magnit oqimi tok kuchiga proporsional, ya’ni Ф = LI (1)
Bu yerda L-konturning induktivligi, u konturning shakli va o`lchamlari, hamda muxitning magnit singdiruvchanligiga bog`liq kattalik.
SI tizimida induktivlik birligi
1 Genri-tok kuchi 1A bo`lganda 1 Vb ga teng magnit oqim hosil bo`ladigan konturning induktivligidir. Konturning induktivligi o`zgarmas bo`lgan hol uchun
(2)
Demak, o`zinduksiya e.yu.k. tokning o`zgarish tezligiga proporsional bo`lib, induktivligi 1 Genri bo`lgan konturdan o`tayotgan tok kuchi 1 sek. da 1 Amperga o`zgarsa, konturda 1 Volt o`zinduksiya e.yu.k. vujudga keladi.
O`zaro induksiya. Bir-biridan unchalik uzoq joylashmagan ikki konturning o`zaro induksiyasi deganda konturlardan biri orqali o`tayotgan tok kuchining o`zgarishi natijasida ikkinchi konturda induksiya elektr yurituvchi kuchining vujudga kelishi tushuniladi.
Birinchi konturda oqayotgan tok kuchining dI ga o`zgaruvchi ikkinchi kontur
yuzini kesib o`tayotgan magnit oqimi dΦ21=L21dI1 (3)
ga o`zgaradi.
Dostları ilə paylaş: |