Mavzu: hayot faoliyati xavfsizligi fani bo'yicha glossariy tuzish

Rengen nurlari-moddalarni elektron oqimlari bilan bambardimon qilganda ajralib chiqadigan elektromagnit nurlardir.

• Rengen nurlari-moddalarni elektron oqimlari bilan bambardimon qilganda ajralib chiqadigan elektromagnit nurlardir.
• Statistik usul - baxtsiz hodisalar haqidagi dalolatnoma ma’lumotlarini statistik ishlashga asoslangan. Bu usul baxtsiz hodisalarni ma’lum belgilar: kasblar bo‘yicha, travma olish paytida bajarilayotgan ishlar turi bo‘yicha, jarohatlangan kishining ish staji, travma xarakteri, uning sabablari bo‘yicha guruhlashga asoslangan.
• Topografik usul - shunga asoslanganki, unda qurilish, uchastka, sex rejasida baxtsiz hodisalar yuz bergan joylarga shartli belgilar qo‘yiladi.
• O‘z-o‘zidan yonish - moddaning o‘zida ro‘y berayotgan kimyoviy, fizik yoki boshqa biologik hodisalar tufayli yonish jarayonidir.
• CHaqnash (vspыshka) harorati - aralashma yonib ketishi (chaqnashi) mumkin bo‘lgan eng past harorat.

Abiotik omillar – iqlim, edofogen (mexanik tarkib, zichlik, tuproqning nam va havo o’tkazuvchanligi), orografik (relef, dengiz sathidan balandlik), ximik (havoning gaz tarkibi, tuproq tarkibi).

• Abiotik omillar – iqlim, edofogen (mexanik tarkib, zichlik, tuproqning nam va havo o’tkazuvchanligi), orografik (relef, dengiz sathidan balandlik), ximik (havoning gaz tarkibi, tuproq tarkibi).
• Adaptatsiya - ko'zning yorug'likda va qorong'ida ko'rishga moslashish qobiliyati, yoki organizmlarni o‘rologik omillar ta’siriga moslashuv xususiyati.
• Affekt (emotsional) holat – qattiq hayajon, jazavaga tushish holati.
• Akkomodatsiya - ko'zning bar xil uzoqlikdagi narsalarni ravshan ko'rish
• Atmosfera - yerni o’rab turgan havo qobig’i. Yunoncha “atmos-bug’”, “sfera-shar” manosini bildiradi. Atmosfera yer bilan birga aylanadi. Atmosfera bo’lmasa yer yuzi kunduzi +120 0 C gacha qizib, kechasi -180 …-120 0C gacha sovub ketar edi.
• Аvаriya - halоkаt mаhsulоt tаyyorlаshgа ishlаtilаdigаn mаshinаlаr , jihоzlаr, tеxnоlоgik tizimdаgi uskunаlаr mаjmuаsidаgi nоsоzlik, elеktir bilаn tа'minlаshdаgi nоsоzlik, binоlаr, qurilmаdаgi nоsоzliklаr tufаyli vujudgа kеlаdigаn vоkеа аytilаdi.
• Antropogen halokatlar (ta’sirlar)– insoniyatning xo’jalik faoliyati tufayli yuzaga keluvchi antropogen fakorlar ta’sirida biosferaning sifat jihatidan o’zgarishi va natijada insonlar hayotiga, o’simlik va hayvonot dunyosiga hamda atrof-muhitga tahdid va katta xavf tug’diruvchi hodisalar.
• Argatik tizim -tizimni elementlaridan bittasini inson tashkil qilingan tizim.
• Aspekt – aspect, jihat, tomon, qirra. Atmosfera elektr zaryadlari – kuchli yashin va momoqaldiroq vaqtida hosil bo’ladi. Bunda ularning kuchlanishi 2 V dan 8 mln V gacha, tok kuchi miqdori 200000 A gacha yetishi mumkin.