Affektlar vujudga kdishifling dastlabki bosqichida har bir sbaxs o’zini tushunish, o’zlnl qo’lga olish, uddatash qurbiga ega bo’ladi. Ulaniing keyingi bosqlchlarida irodaviy nazorat yo’qotiladi, irodasiz harakatiar amalga oshiriladi, o’ylamasdan xatti-harakat qilinadi. Affektiv holatiar ma'suiiyatsizlik, axioqsizlik, mastlik alomatida sodir bo’ladi, lekin shaxs har bir harakati uchun javobgardir, chunki u aql-zakovatli insondir. Affektlar o’tib bo’lgandan keyin shaxsning’' ruhiyatlda osoyishtalik, charchash holati hukm suradi. Ba'zi hollarda holsizlanish, barcha narsalarga loqayd munosabat, harakatsizlik, faoIJikning barfaam topishi, hatto uyquga moyillik yuzaga keladi. Shuni ham unutmaslik kerakki, affcktiv qo’zg’alish muayyan davrgacha davom etishi, ba'zan o’qtin-o’qtin kuchayishi yoki susayishi sodir bo’Iib turishi mumkinKishini tez chulgab oladigan va shiddat bilan utib ketadigan xis-tuygu affekt /xissiy portlash/ deb aytiladi. Bu paytda kishi ong bilan ishlay olmaydi, o`zini boshkara olmaydi, nazorat keskin susayib ketadi, iroda o`ziga buysunmaydi.
Kayfiyatlar uncha kuchli bo`lmagan, lekin o`zok vaqt davom etadigan barqaror xisdir. Kayfiyat shodu-xurramlik yoki kayguli, tetiklik yoki lanjlik, xayajonli yoki mayuslik, jiddiy yoki engiltaqlik, jizzaqilik yoki muloyimlik kabilar tarzida kechadi.
Stress – kuchli xissiy zo`rikishdan iborat jarayon. Xissiy zo`rikish xavf-xatar tugilgan, kishi xafa bo`lgan, uyalgan, taxlika ostida kolgan vaziyatlarda ruy beradi.
Stress tushunchasining mazmuni mofaSyati borasida qator ta'riflar uchraydi. Jumladan, A.V.Petrovskiy tomonidan stress-ffektiv hoiatga yaqin turadigan, iekin boshdan kechirilishining davomiyligiga ko’ra kayfiyatlarga yaqin bo’lgan his-tuyg’ulami boshdan kechiriiishining alohida shaklidir, deb ta'rif beriJadi. Profssor E.G'oziyevning umumiy psixologiya kitobida yozilishicha, stress-og’ir jismoniy va murakkab aqliy yo`qlamaiar ishlaming me'yoridan oshib, ketib xavfli vaziyatlar tug’ilganida, zaruriy chora-tadbirlami zudlik bilan topishga intilganda vujudga keladigan hissiy zo’rig’ishlar sifatida ko’rsatiladi.
Stress - inson organizmini haddan tashqari zo’riqish natijasida paydo bo’iadigan tanglik jarayonidir. Stress ko’rinishiga qarab ikki turga ajratiSadi: 1. Konstruktiv - biz turidagi (ko’pchilik orasida); 2. Destruktiv - men turidagi (yakka shaxs o’zi bilan) kechadigan jarayon.
Stress holatini oddiy tilda aytadigan bo’lsak, bu insonlarda kechadigan tushkunlik holatidir. Insonning aqliy jihatiari va fiziologik tiziraida stress holati bo’lmasligi murnkin enias. Bular ko’p hollarda muioqotiarda va boshqa ijtimoiy jarayonlarda yuz beradi. Stressni fiziologik va psixologik turlari mavjud. Fiziologik stress - bu o’ta jismoniy zo’riqish, biror og’riq, qo’rquv, kasalliklar natijasida vujudgakeiadi.
