Mavzu: Kichik maktab yoshidagi oʻquvchilarda vaqt va fazoviy idrokni shakllantirish. Reja
Yüklə 483,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
KLASTER METODI Klaster metodi pedagogik, didaktik strategiyaning muayyan shakli bo‘lib, u ta‘lim oluvchilarga ixtiyoriy muammolar (mavzu) xususida erkin, ochiq o‘ylash va fikrlarni bemalol bayon etish uchun sharoit yaratishga yordam beradi. Mazkur metod turli xil g‘oyalar o‘rtasidagi aloqalar fikrlash imkoniyatini beruvchi tuzilmani aniqlashni talab etadi. Ushbu metod muayyan mavzuning ta‘lim oluvchilar tomonidan chuqur hamda puxta o‘zlashtirilguniga qadar fikrlash faoliyatining bir maromda bo‘lishini ta‘minlashga xizmat qiladi. ―Klaster‖ metodidan foydalanish tavsifi: 1- bosqich. Nimaniqi o‘ylagan bo‘lsangiz, shuni qog‘ozga yozing. Fikringizni sifati to‘g‘risida o‘ylab o‘tirmay, ularni shunchaki yozib boring. 2-bosqich. Yozuvingizning orfografiyasi yoki boshqa jihatlariga e‘tibor bermang. 3-bosqich. Belgilangan vaqt nihoyasiga yetmaguncha, yozishdan to‘xtamang. Agar ma‘lum muddat biror-bir g‘oyani o‘ylay olmasangiz, u holda qog‘ozga biror narsaning rasmini chiza boshlang. Bu xarakatni yangi g‘oya tug‘ilgunga qadar davom ettiring. 4-bosqich. Muayyan tushuncha doirasida imkon qadar ko‘proq yangi g‘oyalarni ilgari surish hamda mazkur g‘oyalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqadorlik va bog‘likdikni ko‘rsatishga xarakat qiling. G‘oyalar yigindisining sifati va ular o‘rtasidagi aloqalarni ko‘rsatishni cheklamang. Xulosa Ta‘limning sifati uni berishda ishtirok etadigan kishilar salohiyati va o‗quv jarayonining darajasiga bog‗liq. O‗quv jarayoni bilan bog‗liq ta‘lim sifatini belgilovchi holatlar – yuqori ilmiy-pedagogik darajada dars berish, muammoli ma‘ruzalar o‗qish, darslarni savol-javob tarzida qiziqarli tashkil qilish, ilg‗or pedagogik texnologiyalardan va multimedia vositalaridan foydalanish, tinglovchilarni fikrlashga undaydigan, o‗ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo‗yish, talabchanlik, tinglovchilar bilan individual ishlash, ijodkorlikka undash, erkin muloqot yuritishga, ijodiy fikrlashga o‗rgatish, ilmiy izlanishga jalb qilishdan iborat bo‗lib, ushbu tadbirlar ta‘lim ustuvorligini ta‘minlaydi. Bunda har bir fanning o‗ziga xos xususiyatlari, maqsad va vazifalari hamda spetsifikasiga asoslanish maqsadga muvofiq. Chet elda o‘tkazilgan tadqiqotlarda turli xil taqqoslash davomiyligi va stimullari (hissiy bo'lmagan qora kvadrat va hissiy yuzlar) bilan qabul qilingan bo'linish vazifasidan foydalangan tajribalar yoshga bog'liq aniqliqning sezilarli darajada oshishini va reaksiya vaqtining pasayishini aniqladi va yosh bolalarning vaqtni idrok etish qobiliyatini ko'rsatdi. Uchinchidan asta-sekin va sezilarli darajada oshib bordi. Tuyg'ularni lokalizatsiya qilish ta‘siri bo'yicha tahlillar shuni ko'rsatdiki, hissiyotning vaqtni idrok etishga ta‘siri vaqtinchalik ketma-ketlik ta‘sirida bo'lgan g'azablangan yuz oldin neytral yuz hisoblangan. Shuni alohida ta‘kidlash lozimki, yetakchi bo'lgan o'quv faoliyatidan tashqari boshqa faoliyatlar - o'yin, muloqot va mehnat faoliyati ham o'quvchi shaxsi rivojiga bevosita ta‘sir ko'rsatadi. Shuningdek, bu faoliyatlar asosida muvafaqqiyatga erishish motivlari bilan bog'liq bo'lgan shaxsiy xususiyatlar tarkib topa boshlaydi. O'quv faoliyati kichik maktab yoshidagi bolalarda o'qishda ma‘lum yutuqlarga erishish extiyojini qondirishga, shuningdek, tengdoshlari orasida o'z o'rniga ega bo'lishiga imkoniyat ham yaratadi. Aynan ana shu o'rin yoki mavqega erishish uchun ham bola yaxshi o'qish uchun harakat qilishi mumkin. Bu yoshdangi bolalar doimiy ravishda o'zlari erishgan muvaffaqqiyatini boshqa tengdoshlari muvaffaqiyati bilan solishtiradilar. Ular uchun doimo birinchi bo'lish nihoyatda muhim. Xulosa o‗rnida shuni aytish mumkinki, bu yoshdagi bolalarda mavjud bo'lgan ishonuvchanlik, ochiqlik, tashqi ta‘sirlarga beriluvchanlik, itoatkorlik kabi xususiyatlari ularni shaxs sifatida tarbiyalash uchun yaxshi imkoniyat yaratadi. Kichik maktab yoshi davrini bolaning turli faoliyatlarda muvaffaqiyatga erishishini belgilab beruvchi asosiy shaxsiy xususiyatlarning yuzaga kelish va mustahkamlanish davri deb hisoblash mumkin. Mustaqillikni shakllantirish uchun bolaga mustaqil bajaradigan ishlarni ko'proq topshirish va unga ishonch bildirish nihoyatda muhimdir. Jumladan, shunday bir ijtimoiy psixologik muhit yaratish lozimki, unda bolaga biron bir ma‘sul vazifani mustaqil bajarishni topshirish, bu ishni bajarish jarayonida bola o'zini tengdoshlari, kattalar va boshqa odamlarning lideri deb his qilishiga imkon yaratib berish lozimdir. Ana shu his bolada keyinchalik mustaqil bo'lishga undovchi motivlarni yuzaga keltirishda asosiy rol o‗ynashi mumkin. |