Mavzu: kirxgof qonunlari



Yüklə 41,67 Kb.
səhifə2/6
tarix29.11.2023
ölçüsü41,67 Kb.
#169835
növüReferat
1   2   3   4   5   6
Mavzu kirxgof qonunlari-fayllar.org

R

I







2

1

(4)


(4) ga asosan 2-rasmdan 

1


1
1
1

1
2


1


r

I

R

I








2

2
2


2

2
3


2


r

I

R

I







(5)



3
3


1

3

R



I




bu yerda,




2
1





- zanjirning AV qismidagi potensiallar farqi. 

(5) tenglamalar sistemasini hadma-had qo‗shib quydagi tenglamani hosil


qilamiz

1
1


1

1
3


3

2
2


2

2
2


1


r

I

R

I

R

I

r

I

R

I








(6)
(6) tenglama berilgan kontur uchun Kirxgofning 2-qoidasini ifodalaydi. 




6

2-rasm


3-rasm 

Umuman aytganda, Kirxgofning qoidalari o‗zgaruvchan tok zanjiri uchun
ham to‗g‗ri bo‗ladi, lekin o‗zgaruvchan tok kvazistatsionar tok bo‗lishi kerak. 
Shuningdek, o‗zgaruvchan tokka bu qoidalar qo‗llanganda omik qarshilikdan
tashqari, sig‗im va induktiv qarshiliklarni ham hisobga olish zarur. Eslatma sifatida 
shuni aytish kerakki, 102 - 103 Gs chastotali toklarni ham kvazistatsionar toklar
deb qarash mumkin. 



7
Metall o‗tkazgichda elektronlar va kristall panjaralar tugunchalaridagi 


ionlar yuzaga keltirgan elektrostatik maydon yoki Kulon kuchlarining maydoni


mavjud bo‗ladi. Lekin bu maydon elektronlarning tartibli harakatining sababi bo‗la 
olmaydi, chunki bu kuchlarning berk kontur bo‗ylab bajaradigan ishi nolga teng.
Berk zanjirdan tok o‗tib turishi uchun kontur bo‗yicha bajaradigan ishi noldan 
farqli biror tashqi kuch bo‗lishi kerak, bu kuch zaryadli zarralarni tok manbai
ichida harakatga keltiradi. Zaryad miqdori bo‗lgan holda, bu kuchning bajargan 
ishi

q

A
*


(7) ga teng bo‗ladi. Bu yerda, ε*-manbaning elektr yurituvchi kuchi 


bo‗lib, u tok manbai tashqi kuchlari ta‘sirining o‗lchovidir. (7) formuladan

q

A/
*


(7) 


Manba E.Yu.K. miqdor jihatidan tashqi kuchlarning bir-birlik musbat
zaryadni berk zanjir bo‗ylab ko‗rinishida bajargan ishini xarakterlaydi. 
Berk zanjir uchun Om qonuniga asosan

ir

U

ir

IR




(8) 

E.Yu.K. berk zanjirning ichki (r) va tashqi (R) qarshiligida potensiallar
tushuvlari yig‗indisiga teng. Agarda tashqi qarshilik ichki qarshilikdan juda kichik 
bo‗lsa, ya‘ni r » R bo‗lsa, Ye » U bo‗ladi. Bu holat manbaning qisqa tutashuvi deb
yuritiladi. Agarda R » r bo‗lsa, ya‘ni zanjir uzilgan bo‗lsa, manbaning e.yu.k. 
uning qutblaridagi potensiallar farqiga (kuchlanishga) teng bo‗ladi (E=U). Bundan
ko‗rinadiki, tashqi zanjir manbaiga qo‗shilmagan vaqtda voltmetr bilan manbaning 
qutblari orasidagi kuchlanishni o‗lchab manbaning E.Yu.K. ni aniqlash mumkin.



8
E.Yu.K. ni aniqlashning boshqa usullari ham mavjud, masalan, ma‘lum qarshilik 


usuli va kompensatsiya usuli.


Laboratoriyada manbaning e.yu.k. ni aniq o‗lchash uchun kompensatsiya 
usulidan foydalaniladi. Kompensatsiya usuli Kirxgofning qoidalariga asoslangan
bo‗lib, quyida biz shu usulni ko‗rib o‗tamiz, buning uchun esa -rasmdagi sxemadan 
foydalanamiz.
Kirxgofning birinchi qoidasiga asosan A tugun uchun 
2
4


Yüklə 41,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin