Mavzu: kirxgof qonunlari

Mavzu: kirxgof qonunlari

---

O‗zbekiston Respublikasi

Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi
Andijon davlat universiteti
Fizika-matematika fakulteti 
Fizika yo‗nalishi, III -bosqich F1 guruhi talabasi

Tashlanova Zulfizarning

REFERATI

MAVZU: KIRXGOF QONUNLARI 

Ilmiy rahbar: assis. M.Qo‗chqarova 

Andijon-2015 y. 

---

2
Kirish.

1. Kirxgofning qoidalari.

2. O‗zgaruvchan tok. 
3. Tok kuchi.
Xulosa.

Foydalanilgan adabiyotlar

---

3
Kirish. 

1. Kirxgof qoidalari

Ko‗pchilik amaliy va texnik masalalarni hal etishda, o‗zgarmas elektr toki 
murakkab tarmoqlangan zanjirining qismlaridagi toklarning va kuchlanishlarning
qiymatlarini aniqlashda, shu qismlardagi qarshiliklar, toklar va E.Yu.K. larni 
o‗zaro bog‗lanishlaridan foydalanishga to‗g‗ri keladi. Ana shunday hisoblarni
Kirxgof qoidalari ancha yengillashtiradi. 
Kirxgofning birinchi qoidasi zanjirdan o‗tayotgan tokning statsionarligi
shartiga asoslangan. Bu shartga ko‗ra o‗zgarmas tok o‗tayotgan o‗tkazgichning 
hech bir nuqtasida elektr zaryadlari to‗planmasligi kerak. Kirxgofning qoidalarini
ta‘riflashdan avval, tugun tushunchasini kiritib olish zarur. Elektr zanjirining 
ikkitadan ortiq o‗tkazgichlar uchrashadigan tarmoqlanish nuqtasiga tugun deb
ataladi. 
Tugunga kirayotgan va undan chiqayotgan toklarning algebraik yig‗indisi
nolga teng (1-qoida): 
0
1






k


k

n

I

(1)
Odatda, tugunga kelayotgan toklarni musbat, undan ketayotgan toklarni 

esa manfiy ishora bilan belgilash qabul qilingan, masalan, 1-rasmdagi A tug‗unda
uchrashayotgan tokli o‗tkazgichlarga Kirxgofning 1-qoidasini tadbiq qilib 
yuqoridagi shartga ko‗ra (1) ifodani quyidagicha yoyib yozish mumkin:
0
5

4
3

2

1










I

I

I

I

I
(2) 

---

4
Kirxgofning 2-qoidasi Om qonunini tarmoqlangan elektr zanjir uchun 

umumlashtiradi va uning ta‘rifi quyidagicha: Har qanday yopiq konturdagi

potensiallar tushuvlarining algebrik yig‗indisi shu konturdagi tok manbalari 
E.Yu.K. larining algebraik yig‗indisiga teng ya‘ni:









n

k

k

k

n

k

k

R

I
1
1



(3)

1-rasm.
Shuni ta‘kidlash zarurki, soat strelkasining harakat yo‗nalishi bilan bir xil 

yo‗nalishga ega bo‗lgan toklarning ishorasi musbat, bu yo‗nalishga teskari
yo‗nalgan toklarning ishorasi esa manfiy deb qabul qilingan. Kontur qismlaridagi 
tok manbalarining E.Yu.K.larini musbat ishorali deb olish uchun ular soat
strelkasining harakati yo‗nalishidagi toklarni hosil qilishlari zarur. 

---

5
Quyidagi konturni soat strelkasining yo‗nalishi bo‗yicha kuzataylik (2-

rasm). Yuqorida aytilgan ishoralar qoidasidan foydalanib, bu konturga Om

qonunini qo‗llaymiz, ya‘ni: 



r