Mavzu: Konstruksiyalash haqida umumiy ma’lumot va mashina yaratish tartibi

s_m=R·r_t / 2s ; (6.9)
s_t=[p·r_t / (2s)] (2 - r_t / r_m)
Silindrik idish uchun r_t=r, r_m=¥ , unda
s_m=p·R /2 s ; (6.10)
s_t=p·R /s;
Agar idishimiz shar shaklida bo`lib ichida bosim , unda ga teng bo`ladi va
; ;
Suyuqlik solingan tubi konus va ustki qismi ko`rinishdagi silindr idishda rezervuarning meridianlar egriligining radiusi teng , unda hosil bo`ladigan tangensial kuchlanish teng:
; (6.11)
chuqurlikdagi bosim R ga teng bo`ladi.



Silindrik qismi uchun ; (6.12)
(6.11) va (6.12) tenglamalardan foydalanib

s_m=R·r_t / 2s (6.13)
s_t=[p·r_t / (2s)] (2 - r_t / r_m)
Silindrik idish uchun r_t=r, r_m=¥

s_m=p·R / s ; (6.14)
s_t=p·R /s

Konusli idishlar uchun aylanma qirqimi uchun egrilik radiusi

r_t=R_k / cosa, (bu yerda R_k - konussimon qobiq asosining radiusi, a - konusning yarim burchagi)

s_m=p·R_k / (2S·cos a)
(6.15)
s_t=p·R_k / (S·cosa)
Ellipssimon tubi qopqog`lar uchun egrilik radiuslari teng bo`lsa, unda
R_m=R₀ / (1 + g·sin²q)^3/2
(6.16)
R_m=R₀ / (1 + g·sin²q)^1/2
bu yerda q - aylanish o`qi bilan normal orasidagi burchak
; g=[(D / 2)<sup>2</sup> - H<sup>2</sup>] / H<sup>2</sup>
g - elliptik shaklini bildiruvchi parametr;
N - elliptik tubning yoki qopqog`ning balandligi.

Elliptik qobig`larda kuchlanishlar quyidagicha hisoblanadi

; (6.17)
; (6.18)
Ichki bosim ta’sirida bo`lgan silindrik qobig`larda radial ko`chishni quyidagicha hisoblash mumkin:
nisbiy cho`zilish Guk qonuniga asosan
e_t=R (s_t - ms_m ) / E
qobig` radiusining absolyut cho`zilishi teng
d_{2r =}R (s_t - ms_m ) / E
Bu tenglamaga s_t va s_m ifodasini qo`ysak unda
d_2rts =[pR² / (E·S)] (1 - m / 2)

Sferik segment uchun

d_{2rs =}[pr_t² / (2 E·S)] (1-m) sina ; (6.19)

Konussimon qobig` uchun

s_2rk=[pR²_k / (ES)] (1-m/2) (1/sina) ; (6.20)
Silindrik va sferik qobig`larning chetlarida burchag burilish qiymati teng nolga. Konussimon qobig`da burilish hosil bo`lishi
d<sub>1r k=</sub>- pR<sub>k</sub> cosa / (2S Sin<sup>2</sup> b)E
bu yerda: b - konussimon qobig`ning o`qi bilan konus hosil qiluvchi burchak.
20-Amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Gaz, suyuqlik va qattiq moddalarning
issiqlik sarfi va tezligini hisoblash
Mashinasozlik mahsulotlarining ko`plab turlarini shartli ravishda bir jinsli va bir jinsli bo`lmagan aralashmalar deb tavsiflash mumkin.
Qattiq modda zarrachalarini suyuqliklar bilan aralashmasi (suspenziya) va bir-birida erimaydigan suyuqliklar aralashmalari (emultsiyalar) bir jinsli (geterogen) bo`lmagan sistemalar guruhiga kiritiladi. Bunday sistemalar aralashmadagi zarrachalarning massaviy yoki hajmiy ulushlari bilan tavsiflanadi.
Barcha moddalarning xossalarini ikkita asosiy guruhga ajratish mumkin:
1. Fizik xossalar guruhi - zichlik, solishtirma og`irlik, qovush-qoqlik, sirt tarangligi va h.k.
2. Issiqlik tabiatli xossalar guruhi - solishtirma issiqlik sig`imi, issiqlik o`tkazuvchanlik, temperatura o`tkazuvchanlik va boshqalar.
Quyida moddalarning ayrim xususiyatlarini ko`rib chiqamiz.
Zichlik. Bir jinsli moddani hajm birligidagi massasi uning zichligini belgilaydi:
r=m/V, kg/m³ ; (6.21)
bu yerda: r- zichlik, kg/m³; m- massa, kg; V- hajm, m³. Zichlikka teskari bo`lgan kattalik (m³/kg)
υ= 1/r=V/m