sm=R·rt/ 2s ; (6.9)
st=[p·rt/ (2s)] (2 - rt/ rm)
Silindrik idish uchun rt=r, rm=¥ , unda
sm=p·R /2 s ; (6.10)
st=p·R /s; Agar idishimiz shar shaklida bo`lib ichida bosim , unda ga teng bo`ladi va
; ;
Suyuqlik solingan tubi konus va ustki qismi ko`rinishdagi silindr idishda rezervuarning meridianlar egriligining radiusi teng , unda hosil bo`ladigan tangensial kuchlanish teng:
; (6.11)
chuqurlikdagi bosim R ga teng bo`ladi.
Silindrik qismi uchun ; (6.12)
(6.11) va (6.12) tenglamalardan foydalanib
Konusli idishlar uchun aylanma qirqimi uchun egrilik radiusi
rt=Rk / cosa, (bu yerda Rk - konussimon qobiq asosining radiusi, a - konusning yarim burchagi)
sm=p·Rk/ (2S·cos a)
(6.15)
st=p·Rk/ (S·cosa)
Ellipssimon tubi qopqog`lar uchun egrilik radiuslari teng bo`lsa, unda
Rm=R0/ (1 + g·sin2q)3/2 (6.16)
Rm=R0/ (1 + g·sin2q)1/2 bu yerda q - aylanish o`qi bilan normal orasidagi burchak
; g=[(D / 2)2 - H2] / H2 g - elliptik shaklini bildiruvchi parametr;
N - elliptik tubning yoki qopqog`ning balandligi.
Elliptik qobig`larda kuchlanishlar quyidagicha hisoblanadi
; (6.17)
; (6.18)
Ichki bosim ta’sirida bo`lgan silindrik qobig`larda radial ko`chishni quyidagicha hisoblash mumkin:
nisbiy cho`zilish Guk qonuniga asosan
et=R (st - msm ) / E qobig` radiusining absolyut cho`zilishi teng
d2r =R (st - msm ) / E Bu tenglamaga st va sm ifodasini qo`ysak unda
d2rts =[pR2/ (E·S)] (1 - m / 2)
Sferik segment uchun
d2rs =[prt2 / (2 E·S)] (1-m) sina ; (6.19)
Konussimon qobig` uchun
s2rk=[pR2k / (ES)] (1-m/2) (1/sina) ; (6.20)
Silindrik va sferik qobig`larning chetlarida burchag burilish qiymati teng nolga. Konussimon qobig`da burilish hosil bo`lishi
d1r k=- pRk cosa / (2S Sin2 b)E bu yerda: b - konussimon qobig`ning o`qi bilan konus hosil qiluvchi burchak.
20-Amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Gaz, suyuqlik va qattiq moddalarning
issiqlik sarfi va tezligini hisoblash
Mashinasozlik mahsulotlarining ko`plab turlarini shartli ravishda bir jinsli va bir jinsli bo`lmagan aralashmalar deb tavsiflash mumkin.
Qattiq modda zarrachalarini suyuqliklar bilan aralashmasi (suspenziya) va bir-birida erimaydigan suyuqliklar aralashmalari (emultsiyalar) bir jinsli (geterogen) bo`lmagan sistemalar guruhiga kiritiladi. Bunday sistemalar aralashmadagi zarrachalarning massaviy yoki hajmiy ulushlari bilan tavsiflanadi.
Barcha moddalarning xossalarini ikkita asosiy guruhga ajratish mumkin:
1. Fizik xossalar guruhi - zichlik, solishtirma og`irlik, qovush-qoqlik, sirt tarangligi va h.k.
2. Issiqlik tabiatli xossalar guruhi - solishtirma issiqlik sig`imi, issiqlik o`tkazuvchanlik, temperatura o`tkazuvchanlik va boshqalar.
Quyida moddalarning ayrim xususiyatlarini ko`rib chiqamiz.
Zichlik. Bir jinsli moddani hajm birligidagi massasi uning zichligini belgilaydi:
r=m/V, kg/m3 ; (6.21)
bu yerda: r- zichlik, kg/m3; m- massa, kg; V- hajm, m3. Zichlikka teskari bo`lgan kattalik (m3/kg)
υ= 1/r=V/m