Mavzu: Korxonaning iqtisodiy salohiyati va uning oshirishga ta’sir etuvchi omillar tahlili. Reja Kirish

Молиявий салоҳият

Ўз маблағлари (ҳусусий капитал)

Мажбуриятлар (четдан жалб қилинган маблағлар)

Қўшилган капитал

Тўпланган капитал

Узоқ муддатли

Қисқа муддатли

Bu ko‘rsatkichlar buxgalteriya balansining passiv qismida joylashgan bo‘lib har biri alohida guruhlarda va moddalarda o‘z ifodasini topadi.

Korxonaning buxgalteriya balansi uning moliyaviy salohiyatining holatini baholash va tahlil qilish uchun asosiy xujjat-ma'lumotlar manbai bo‘lib hisoblanadi.

Korxonaning molliyaviy potensialiga, ta'kidlanganidek, o‘zining buxgalteriya balansida ifodalangan o‘z mablag‘lari manbalari (Um), uzoq muddatli passivlar (Ump) va hisob kitoblar va boshqa passivlar, ya'ni chetdan jalb qilingan qisqa muddatli passivlar (Kmp) va kreditorlar (Kr) kiradi.

Bularning qiymatini qo‘yidagicha jamlash mumkin.

Mp=Um+Ump+Kmp+Kr

Ushbu ko‘rsatkichlarni tahlil qilish uchun quyidagi jadvalni tuzish tavsiya qilinadi.

Ushbu jadval ma'lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, korxonaning moliyaviy salohiyati hisobot yilida 103,8% ko‘paygan. Eng e'tiborli hususiyati shundaki korxonaning o‘z mablag‘lari 109,4% ko‘paygan bir paytda chetdan jalb qilingan mablag‘lar esa 0.6 % ga kamaygan (100-99.4), Bu uning tarkibiy o‘zgarishida ham o‘z ifodasini topadi. Tahlil qilinayotgan davrda korxonaning o‘z mablag‘lari 2.4% ko‘paygan bo‘lsa, shu miqdorga chetdan jalb qilingan mablag‘lar kamaygan.

Bu majburiyatlarning uzoq muddatli passivlar bo‘yicha 1,1 % band, qisqa muddatli passivlarning esa 1.5% band kamayishi evaziga sodir bo‘lgan. Majburiyatlar tarkibida kreditor qarzlarning tarkibi 0.2 % bandga oshgan.

Ushbu korxonadagi tarkibiy holat tahlili korxona moliyaviy salohiyatining ijobiy tomonga o‘zgarganligidan dalolat berib turibdi, chunki korxonaning o‘z mablag‘lari qancha ko‘p bo‘lsa uning moliyaviy qaramligi shuncha kamayadi. Shu jihatdan ushbu holat bo‘yicha dastlabki xulosa ijobiy natijaga erishganligidan dalolat beradi.

Tahlil jarayonida korxonaning moliyaviy potensialini ifodalovchi ko‘rsatkichlarni aniqlash, baholash va tahlil qilish lozim. Iqtisodiy mohiyati jihatidan korxonaning moliyaviy potensiali holatini ifodalovchi ko‘rsatkichlar birqancha guruhlarga bo‘linadi: o‘z mablag‘i bilan bog‘liq ko‘rsatkichlar. Chetdan jalb qilingan mablag‘lar bilan bog‘liq ko‘rsatkichlar o‘z navbatida 2 gurhga bo‘linadi: qisqa muddatli chetdan jalb qilingan mablag‘lar, uzoq muddatli chetdan jalb qilingan mablag‘lar.

Ushbu chizmadan ko‘rinib turibdiki korxonaning moliyaviy potensialining holatini ifodalovchi ko‘rsatkichlar bir-biri bilan o‘zaro uzviy aloqada. Masalan, birinchi turkumga kirgan ba'zi ko‘rsatkichlar ikkinchi va uchinchi turkumlarga kirmoqda. Boshqa turkumdagi ko‘rsatkichlar birinchi turkum ko‘rsatkichlaridan kelib chiqmoqda.