90-yillarda iqtisodiyotni boshqarishning pasayishi iqtisodiy tahdidga ayalandi.
90-yillarda iqtisodiyotni boshqarishning pasayishi iqtisodiy tahdidga ayalandi.
Bu iqtisodiyotni va ijtimoiy sohani rivojlantirishda yuzaga kelgan ko‘pgina masalalarning hal qilinmaganligi, hamda boshqaruvning qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi organlari tomonidan yo‘l qo‘yilayotgan xatolarda namoyon bo‘lmoqda.
Aholi depopulyatsiyasi, ya‘ni aholining qayta hosil bo‘lish mexanizmining ishdan chiqishi sezilarli xavf soladi. Bu esa mamlakat ilmiy-texnik, ishlab chiqarish va tabiiy resurs salohiyatini vujudga keltirish va foydalanishga salbiy ta‘sir ko‘rsatadi.
Iqtisodiyotning kriminallashuvi jinoiy strukturalar faoliyatining kengayishi, ularning boshqaruv tizimiga, sud, moliya bozori sohasi, eqsport-import operatsiyalariga kirib borishi oqibatida iqtisodiy xavfga aylandi.
3. Milliy xavfsizlikni ta’minlash va prognozlash.
Milliy xavfsizlikni ta‘minlash maqsadida O‘zbekiston xavfsizligiga tahdid soladigan ichki va tashqi tahdidlarning sabablari, omillari aniqlanadi, ularning monitoringgi amalga oshiriladi va ularning ta‘siri prognoz qilinadi.
Davlat monitoringgi – bu mamlakat milliy xavfsizligini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar dinamikasini kuzatib boruvchi doimiy amal qiluvchi axborot – tahlil tizimidir. O‘tish iqtisodiyoti sharoitlarida monitoring roli ayniqsa muhimdir, chunki bu davrda ijtimoiy-iqtisodiy ko‘rsatkich – indikatorlarning yuqori harakatchanligi, ko‘p sonli nomuvofiqliklar kuzatiladi. Monitoring va prognozlash asosida davlat milliy xavfsizligini mustahkamlash maqsadida o‘z boshqaruvida omillarga ta‘sir etish mexanizmini shakllantiradi va undan foydalanadi. U o‘z ichiga mezonlar va parametrlar, iqtisodiy va ijtimoiy jarayonlarning chegaraviy ko‘rsatkich – indikatorlarni olib, ular chegarasidan chiqish iqtisodiy xavf yuzaga kelganligini anglatadi.
Mamlakatdagi ijtimoiy-iqtisodiy holat ko‘pgina chegaraviy ko‘rsatkichlardan oshganligi bilan xarakterlanadi. Masalan, mamlakat iste‘mol bozoridagi import mahsulotlari ulushi 30% dan oshmasligi kerak, ishlov beruvchi sanoat mahsulotlarining eksportdagi ulushi 40% dan kam bo‘lmasligi kerak, davlatning fanga ajratadigan mablag‗i Yaimning 2% idan kam bo‘lmasligi kerak .
Mamlakatdagi ijtimoiy-iqtisodiy holat ko‘pgina chegaraviy ko‘rsatkichlardan oshganligi bilan xarakterlanadi. Masalan, mamlakat iste‘mol bozoridagi import mahsulotlari ulushi 30% dan oshmasligi kerak, ishlov beruvchi sanoat mahsulotlarining eksportdagi ulushi 40% dan kam bo‘lmasligi kerak, davlatning fanga ajratadigan mablag‗i Yaimning 2% idan kam bo‘lmasligi kerak .
Yuqorida keltirilgan ko‘rsatikichlar mamlakat iqtisodiyoti va ijtimoiy sohasi inqirozli holatda ekanligidan dalolat beradi. Chegaraviy ko‘rsatkichlarni asoslab bergach, davlat boshqaruv organlari mamlakat iqtisodiy xavfsizligini ta‘minlovchi mexanizmni yaratishadi. Haqiqatdagi ko‘rsatikichlar chegaraviy ko‘rsatkichlardan chetlashmasligi uchun qonuniy-huquqiy, iqtisodiy, ma‘muriy xarakterdagi chora-tadbirlar majmui ishlab chiqiladi. Shunday qilib, iqtisodiyotning u yoki bu sohasi, ijtimoiy sektordagi mumkin bo‘lgan xavflarning oldi olinadi.
