Mavzu: Murakkab tuzilishga EGA bo'lgan o'simlik, inson va hayvon virusli kasalliklari va ularning profilaktikasi

Ichki yuqumsiz kasalliklar profilaktikasi.

Umumiy profilaktika. Ichki yuqumsiz kasalliklar umumiy profilaktikasining nazariy asosi – organizm va tashqi muhit aloqadorligi umumbiologik qonuni. Dispanserlash – ichki yuqumsiz kasalliklar umumiy profilaktikasining tashkiliy asosi. Poda sindromatikasi. Oziqa to„yimliligi darajasining kartogrammasi. Klinik status. Modda almashinuvi darajasining kartogrammasi. Guruhli profilaktik davolash. Hayvonlarni to„yimli oziqlantirish – dispanserlashning profilaktik bosqichidagi asosiy tadbir. Umumiy terapiya asoslari. Davolash usullari: etiotrop, patogenetik, vikar, simptomatik, umumiy stimullovchi, fizio – va dietoterapiya. Hayvonlarning ichki yuqumsiz kasalliklarini davolashning eng zamonaviy usullari: to„qima terapiyasi, biologik faol moddalar bilan davolash. Infraqizil va ultrabinafsha nurlarning biologik ta‟siri, manbalari, qo„llash qoidalari. Galvanoterapiya, Ionogalvanizatsiya. Darsonvalizatsiya. Diatermiya. UYUCH - terapiya. Kasal hayvonlarni fiksatsiya qilish va klinik tekshirish usulari. Terapevtik texnika. Dori vositalarini hayvon organizmiga og„iz orqali yuborish, teri osti, muskul orasi va vena qon tomiri in‟eksiyalari. Yurak va qon – tomir tizimining kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Perikardit (Travmatik va notravmatik), Gidroperikard. Miokard kasalliklari (miokardit, miokardoz, miokardiofibroz). Endokard kasalliklari. Yurak nuqsonlari. Qon tomir kasalliklari. Yurakka ta‟sir etuvchi dorilarni kasal hayvonga qo„llash usullari. Perikardial punksiya. Yurak va qon tomirlar tizimining ikkilamchi kasalliklarini davolashning o„ziga xos xususiyatlari. Nafas tizimining kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Yuqori nafas yo„llarining kasalliklari: rinit, laringit, gaymorit, frontit, aerofrontit. O„pka va bronxlarning kasalliklari: bronxit, bronxopnevmoniya (aspiratsion, metastatik, atelektatik, gipostatik, yiringli-nekrotik), krupoz pnevmoniya, o„pka shishi va giperimiyasi, o„pka emfizemasi, plevrit, pnevmotoraks, gidrotoraks. Antibiotik eritmalarini kekirdak orqali yuborish usuli. Yulduzsimon nerv tuguni novokainli qamali. Ikkilamchi respirator kasalliklar (pasterellyoz, otlar grippi, diktiokaulyoz va boshqalar) ni davolashning o„ziga xos xususiyatlari. Ovqat hazm qilish tizimining kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Og„iz bo„shlig„ining kasalliklari: stomatit (kataral, yarali, follikulyar, difteritik, aftali). Qizilo„ngach kasalliklari: yallig„lanish, tiqilish, spazm, kengayish. Oshqozon oldi bo„limlarining kasalliklari: oshqozon oldi bo„limlarining gipo- va atoniyasi, katta qorin parezi, katta qorin timpaniyasi, travmatik retikulit va retikuloperitonit. Me‟da va ichaklarning kasalliklari: gastrit, shirdonning yallig„lanishi, shirdon yarasi, gastroenterit. Oshqozonni yuvish. Parenteral in‟eksiyalar. Magnitli zondlarni (Korobov va Mileksetyan zondlari) ishlatish. Klizma o„tkazish texnikasi. Jigar kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Jigarning asosiy funksiyalari: o„t ishlab chiqarish, zararsizlantirish, pigmentlash, oqsil sintezlash, glikogen sintezlash, mochevina hosil qilish, depolash, homila gemodinamikasini boshqarish, klirens. O„tkir parenximatoz gepatit. Jigar distrofiyasi (gepatoz). Jigar sirrozi. Jigar abssessi. O„t-tosh kasalligi. Jigar kasalliklarining laborator tashxisi. Jigar kasalliklari paytida gepatotrop, antioksidant va vitamin tabiatli dori vositalarini ishlatish usullari. Jigar punksiyasi. Ovqat hazm qilish tizimining ikkilamchi kasalliklarini (itlar o„lati, paratuberkulyoz, fatsiolyoz, askaridioz, monezioz, xabertioz, bunostomoz va boshqalar) davolashning o„ziga xos xususiyatlari. Siydik ayirish tizimining kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Nefrit, nefroz, nefroskleroz, pielonefrit, pielit, urotsistit, siydik pufagining kasalliklari, yirik shohli hayvonlarning surunkali gematuriyasi. Diuretiklarni ishlatish. Siydik ayirish tizimining ikkilamchi kasalliklarini davolashning o„ziga xos xususiyatlari. Asab tizimining kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Bosh miya anemiyasi va giperemiyasi. Oftob urishi va issiq eltishi. Meningit va meningoensefalit. Miya istisqosi. Mielit va ensefalomielit. Vegetativ nevrozlar: epilepsiya, eklampsiya, katalepsiya. Stresslar. Asab tizimining ikkilamchi xususiyatli kasalliklarini (yuqumli ensefalomielit va boshqalar) davolashning o’ziga xos xususiyatlari. Qon tizimining kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Gemopoez (unitar va polipotent nazariyalar). Kamqonliklar: postgemorragik, gemolitik, gipoplastik va aplastik, alimentar (temir tanqisligi kamqonligi). Qonni laborator tekshirishlarning kamqonlik kasalliklarini aniqlashdagi ahamiyati. Qondagi eritrotsitlar, leykotsitlar va gemoglobin miqdorini aniqlash. Leykoformulaning qon kasalliklarini aniqlashdagi ahamiyati. Temir saqlovchi preparatlar. Qon tizimining ikkilamchi xususiyatli kasalliklarini (qon - parazitli kasalliklar, leykoz, zaharlanishlar va boshfalar) davolashning o„ziga xos xususiyatlari. Modda almashinuvi buzilishi kasalliklari. Tarqalishi, iqtisodiy zarari, tasnifi va sindromlari. Oqsillar, uglevodlar va yog„lar almashinuvining buzilishidan kelib chiqadigan kasalliklar: sog„in sigirlar ketozi, bug„oz sovliqlar ketonuriyasi, cho„chqalar ketonuriyasi, mioglobinuriya, alimentar distrofiya, semizlik kasalligi. Ketozga qarshi vositalar: SHarabrin suyuqligini qorin bo„shlig„iga yuborish; Ketost aralashmasini tayyorlash va ishlatish usullari.

Xulosa.

Viruslar tabiatda keng tarqalgan, odam, hayvonlar va oʻsimliklarda har xil ogʻir kasalliklarni paydo qiladi. Ular maxsus tarqatuvchi yoki mexanik yoʻl bilan tarqaladi. Koʻpchilik Viruslar yillab tiriklik xususiyatini yoʻqotmaydi, qulay sharoitga (tirik hujayraga) tushib qolishi bilan kasallik qoʻzgʻata boshlaydi. Ayrim Viruslar (mas., gripp Viruslar) tashqi muhitda oʻz xususiyatini yoʻqotadi. Viruslar qoʻzgʻatadigan kasallikning paydo boʻlishiga koʻpincha faqat bitta virus zarrasi sabab boʻlishi mumkin. Mas., bitta poliomiyelit virusi zarrasi (molekulasi)dan bir necha soatda milliardlab Viruslar vujudga keladi. Viruslarning koʻpayishi sitoplazmadagi aminokislotalar bilan bogʻliq. Millionlab Viruslar molekulalari yigʻindisi mikroskop ostida kristallar yoki X-tanachalar shaklida koʻrinadi. Kasallik holatini qoʻzgʻatish xususiyati, kasallik qoʻzgʻovchi boshqa agentlarga nisbatan juda kichikligi va odatdagi sunʼiy ozuqali muhitda rivojlanmasligi Viruslarning oʻziga xos xususiyatidir.