Mavzu: O’qish darslarida “Kumush qish” mavzusini o’rganish Mundarija: Kirish

To'g'ri o'qish so'zning uzun-qisqaligiga, o'quvchining so'z boyligiga, ya'ni so'zning leksik ma'nosini qanchalik bilishiga hamda so'zning bo'g'in va morfemik tarkibiga bog'liq. O'quvchilar ko'pincha quyidagi sabablarga ko'ra xatoga yo'l qo'yadilar:
1. So'zni talaffuz qilish bilan uning ma'nosini tushunish o'rta­

sida puxta sintez bo'lmagani uchun bola so'zning oldin tovush to-

monini ko'radi, uni talaffuz qilishga oshiqadi. So'zning ma'nosini esa
c'tibordan chetda qoldiradi.

2. So'z ko'p bo'g'inli bo'lib, bola uni oldin eshitmagan bo'lsa,

   
   

xatoga yoi qo'yadi.

3. So'zning ma'nosini bilmaslik tufayli xatoga yo'l qo'yadi.

4.Tez o'qiyman deb xatoga yo'l qo'yadi.
5.To'g'ri o'qish yorug'likka va yorug'likning tushishiga ham bog'liq.
6.Undosh tovush so'zning o'rtasida va oxirida kelgan yopiq

bo'g'inli so'zlarni o'qishda qiynaladilar.

Xato o'qishning oldini olish uchun quyidagilar e'tiborga olinadi:

1. Matnni o'qitishdan oldin undagi o'qilishi qiyin so'z, birikma

   
   

va gaplarni aniqlash va ular ustida ishlash usullarini belgilab olish.

Tuzilishi murakkab so'zlarni bo'g'inlab o'qilishini mashq qildirish.

2. Matnni o'qishdan oldin uning mazmunini tushunishni qi-

   
   

yinlashtiradigan so'zlarning lug'aviy ma'nosini tushuntirish. So'z

ma'nosini izohlash usullarini aniqlash.

3. Vazifalarni aniq va tushunarli qilib berish.

   
   

4. Matnni diqqat-e'tibor bilan o'qishlari uchun sharoit yaratish.

   
   

5. Oldin ichda o'qitish, so'ng ovoz chiqarib o'qitish.

   
   

6. O'qitishda o'quvchilarning individual xususiyatlarini hisobga

olish, ya'ni matnni oson, o'rtacha qiyinlikda va qiyin o'qiladigan o'rinlarini belgilab olib, unga kuchi yetadigan o'quvchilarga oldindan taqsimlab berish.
7. O'quvchilarning o'qishini muntazam tekshirib turish.
8. Xatoning xarakteriga qarab, uni metodik tomondan to'g'ri tuzatish yo'lini aniqiash.
9.O'quvchilarni xato qilish mumkin bo'lgan o'rindan ogohlantirib turish.

10. Xatcho'pdan foydalanish.

    
    

10. Xato o'qish o'quvchining shaxsiy ko'ruv sezgisiga bog'liq bo'l-

    
    

sa, bu jihatni ham hisobga olish.

O'qituvchining tuzilishi murakkab so'zlarni oldindan xattaxtaga yoki kartonga bo'g'inlarga bo'lib yozib qo'yib, o'quvchilarga ovoz chiqarib birgalikda o'qitishi yaxshi natija beradi.

O'quvchilar yo'l qo'ygan xato ikki xil yo'l bilan tuzatiladi:

1. O'quvchi so'z oxiridagi qo'shimchani noto'g'ri o'qisa, uni

   
   

o'qishdan to'xtatmasdan xatoni to'g'rilash mumkin.

2. Xato o'qish bilan gaplarning mazmuni buzilsa, qayta o"qitish

   
   

usulidan foydalaniladi. Bunda o'quvchiga o'qigan matni yuzasidan

savol berilsa, o'quvchi e'tiborli bo'lib qayta o'qiydi.