Mavzu: pythonga kirish



Yüklə 0,8 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/12
tarix19.04.2023
ölçüsü0,8 Mb.
#100430
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Mavzu pythonga kirish python dasturlash tili

* - ko’paytirish amali: 
Ikki sonni ko‟paytmasi 
print
(
6
*
5
)
# 30
/ - bo’lish amali: 
Ikki sonni bo‟lish 
print
(
6
/
5
)
# 1.2
// - butun qismli bo’lish amali: 
Ikki sonni bo‟linmasi (ushbu amal bo‟lish natijasining faqat butun qismini qaytaradi, 
qoldiq qismi tashlab yuboriladi) 


print
(
6 // 5
)
# 1
% - qoldiqli bo’lish amali: 
Ikki sonni bo‟linmasi (ushbu amal bo‟lish natijasining faqat qoldiq qismini qaytarib, 
butun qismi tashlab yuboriladi) 
print
(
6
%
5
)
# 1
** - darajaga ko’tarish (oshirish) amali: 
a
b
shaklidagi hisoblashlarda qo‟llaniladi 
print
(
6
**
2
)
# 36
Ifodada bir nechta arifmetik amallar ketma-ket kelgan bo‟lsa, ular prioriteti (ustunligi) 
bo‟yicha bajariladi. Dastlab, yuqori prioritetga ega bo‟lgan amallar bajariladi. 
Amallarning prioriteti kamayish tartibida quyidagi jadvalda ifodalangan: 
Amallar 
Yo’nalish 
** 
Chapdan-o‟nga 
*, /, //, % 
Chapdan-o‟nga 
+, - 
Chapdan-o‟nga 
Misol sifatida quyidagi ifodani qaraymiz: 
1 son = 
12
//
7

2
** 
5


-


print
(son)
# 93 
Bu erda dastlab eng yuqori prioritetga ega bo‟lgan amal – darajaga ko‟tarish amali 
bajariladi (2 ** 5 =32). Keyin ko‟paytma (32 * 3 = 96), butun qismli bo‟lish (12 // 7 
= 1), qo‟shish (1 + 96 = 97) va ayirish (97 – 4 = 93) amallari bajariladi. Ifoda bajarilishi 
natijasida 93 soni konsol ekraniga chiqariladi. 
Amallarni qavsga olish orqali ularning bajarilish ketma-ketligini o‟zimiz xoxlagan 
tartibga keltirib olishimiz ham mumkun. Masalan, yuqoridagi ifodani quyidagicha 
qayta yozamiz: 

son = 
12
//
7

2
** 
5
*
(
3
– 
4) 
print
(son)
# -31
Natijada konsol ekraniga -31 soni chiqariladi. 


Shuni alohida ta`kidlash kerakki, arifmetik amallar butun sonlar uchun qanday tartibda 
bajarilsa, suzuvchan nuqtali haqiqiy sonlar uchun ham xuddi shunday bo‟ladi. Agarda 
ifodada loaqal bitta haqiqiy son ishtirok qilsa natija haqiqiy turda ifodalanadi. 
Yuqoridagi barcha arifmetik amallarni o‟zlashtirish amali (=) bilan birgalikda 
(arifmetik amal va undan keyin “=” belgisi ketma-ket yoziladi) ishlatish mumkin. 
Masalan: +=, -=, *=, /=, //=, %=, **=. Bunday hollarda ifodaning o‟ng tomonidagi 
barcha amallar hisoblanib, chiqqan natija chap tomondagi o‟zgaruvchi natijasi bilan 
mos arifmetik amal bajariladi va natija yana chap tomondagi o‟zgaruvchiga yuklanadi. 
Masalan: 

son = 


son += 
3
# son = son + 3 amaliga teng kuchli, son=5 bo`ladi 

print
(son) 
# 5 


son -= 


print
(son) 
# 4 


son *= 


print
(son) 
# 16 
10
11 son //= 

12 
print
(son) 
# 8 
13
14 son **= 

15 
print
(son) 
# 64 
Yuqoridagi misolda hisoblash natijalari kommentariyalarda ko‟rsatilgan. 

Yüklə 0,8 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin