Mavzu: Qushlar sinfi. Kaptarning tashqi va ichki tuzilishi Qiziqarli Ma‘lumotlar

Qushlarda nafas olish jarayoni oʻziga xos kechadi. Qushlarning bronxlari havo xaltachalari bilan (9—10 tacha) tutashgan. Nafas olish havo oʻpkadan xaltachalarga oʻtayotganida va ulardan yana oʻpka orqali qaytib chiqayotganida sodir boʻladi.
Qushlarning nafas olish organlari quyidagilar bilan tavsiflanadi: 1) burun bo'shlig'i tuzilishining soddaligi. 2) traxeyada tovush chiqarish uchun mustaqil hududning mavjudligi (qo'shiq hiqildoq), 3) o'pkaning butunlay o'ziga xos tuzilishi, ko'krak qafasida juda kichik joyni egallaydi, lekin maxsus havo qoplari rivojlanishi bilan murakkablashadi. Ular parvoz paytida gaz almashinuvi joylarini ventilyatsiya qilishning asl qobiliyati bilan qushlarga ko'p jihatdan xizmat qiladi.
Nafas olishga oid umumiy ma'lumotlar
Qushlarning nafas olish tizimi haqida qisqacha gapiradigan bo'lsak, u quyidagi xususiyatlarga ega
*Burun bo'shlig'ining oddiy tuzilishi va kichik o'lchami.
*Traxeyaning shoxchasida (bifurkatsiyada), u ikkita asosiy bronxga o'tadi, tovushlarni ishlab chiqarish mexanizmi - qo'shiqchi halqum mavjud.
*O'pkaning optimal joylashuvi, bronxlar uning ichiga kirib, kapillyarlar tarmog'iga o'ralgan bronxiolalarning gubkali shoxchasini hosil qiladi. Ba'zi qalin bronxlar vilkalar hosil qilmaydi, ular kuchli cho'ziladi, yupqa devorli qoplar shaklida organdan tashqariga chiqadi.
Qushlarning nafas olish tizimining diagrammasi yaxshi muvofiqlashtirilgan potentsialning bir turi bo'lib, quyidagi bo'limlardan iborat:
*burun bo'shlig'i;
*og'iz bo'shlig'i;
*halqum;
*traxeya;
*qo'shiq kuylash uchun halqum;*bronxlar;
*o'pka;
*havo qoplari
Ikki marta nafas olish
Qushlarning nafas olish tizimi shunday tuzilganki, qonning kislorod bilan to'yinganligi havo qoplarida sodir bo'lmaydi. Yuqorida aytib o'tilganidek, o'pkada havoning kichikroq hajmi (25%) saqlanadi va uning kichik qismi qonning oksidlanishi uchun ishlatiladi. Kislorodning etishmayotgan ta'minotini to'ldirish uchun chiqishda xaltachalardan havo oqimi yana o'pkadan o'tadi. Shunday qilib, nafas olishda ham, oksidlanishda ham o'pka kislorod bilan boyitiladi va qonning to'yinganligi jarayoni aynan shu organda sodir bo'ladi. Ko'proq to'yingan havo arterial qon bilan aloqa qilish uchun ularning oqimlari bir-biriga qarama-qarshi harakat qiladi. Ushbu gaz almashinuvi jarayoni odatda ikkinchi shamol deb ataladi.
Qushlarning nafas olish tizimi ularning ba'zilariga gapirishga imkon beradi. Eng mashhur so'zlovchi to'tiqush Jako edi. Shuningdek, u Qizil kitobning vakili edi. U turli tillarda to‘liq gaplarni talaffuz qila olgan. To'tiqushning so'z boyligi 400 ga yaqin so'zdan iborat edi.

• Qushlarda qon aylanish organlari... Qushlarning yuragi sudralib yuruvchilardan farqli o'laroq, to'rt kamerali: ikkita atrium va ikkita qorinchadan iborat. Yurakning chap yarmida arterial qon, o'ng yarmida venoz qon mavjud. Qonning harakati, amfibiyalar va sudraluvchilarda bo'lgani kabi, qon aylanishining ikki doirasida sodir bo'ladi. Ammo arterial qon hech qachon venoz qon bilan aralashmaydi. O'ng qorincha o'pkaga qon quyadi, chap qorincha esa tanadan qon quyish uchun bosim hosil qilishi kerak.Shu bilan qushlar doimiy tana haroratiga ega, ko'p hollarda odamlarga qaraganda yuqori (40-45 ° S). To'g'ri, jo'jalarda u ikkilanadi va ularni isitish kerak. Qushlar issiq qonli hayvonlardir.

Yurak - umurtqali hayvonlarning har qanday qon aylanish tizimidagi eng muhim organ. Qushlarga kelsak, u kislorodli qonni bo'lmaydigan qondan ajratish uchun javob beradigan to'rtta bo'shliqqa bo'linadi. Yurak qon orqali tanaga kislorod va ozuqa moddalarini tarqatishda muhim vazifaga ega.Qushlarning yuraklari sutemizuvchilardan ko'ra mutanosib ravishda kattaroqdir, demak, sutemizuvchilar yuragi egallagan o'rtacha hajm tana massasining 0,4% ni tashkil qiladi, qushlarda esa 4%.