Mavzu: shahar yo‘llarini saqlash va ta’mirlash. Reja

Shahar hududida transport shovqiniga qarshi chora tadbirlar.
Kun sayin ortib borayotgan transport oqimi va uning natijasida yuzaga kelayotgan tirbandliklar, avtomobillarning uzoq vaqt chorrahalarda qolib ketishi natijasida atrof-muhitning haddan ziyod ifloslanishi va shovqin darajasining ortishi, jamoat transport vositalari harakat grafigi buzilishi oqibatida aholining xizmat maskanlariga kech qolish holatlari ortib borishi so‘nggi yillarda yirik shaharlardagi dolzarb muammoga aylangan. Shu bois, shaharlarning transport kompleksidagi muammolarni bartaraf etishning zamonaviy yechimini topish, transport infratuzilmasini rivojlantirish hamda transport sxemasini modernizatsiya qilish bugungi kunda ko‘pgina yirik shaharlar oldida turgan muhim masalalardan biri hisoblanadi.

• 
  Shovqin asab kasalliklari va boshqa kasalliklar sonining ko‘payishiga olib keladi.Aholini shovqindan himoya qilish ijtimiy va iqtsodiy ahamiyatga ega. Shovqin ish va dam olish sharoitlarining yemonlashuviga mehnat unumdorligi va uning sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
  
• 
  Yo‘ldagi shovqinning darajasi qo‘yidagi omillarga bog‘liq.
  
• 
  -Transport omillari: transport vositalarining soni, tarkibi, yuklarning hajmi, transport vositalarining ekspluatatsion holati.
  
• 
  -Yo‘l omillari: transport oqimining zichligi,ko‘ndalang profil qoplamaning ravonligi , g‘adir-budurligi.
  
• 
  -Tabiy-iqlim omillari: atmosfera bosimi, temperatura shamol yo‘nalishi.
  

3.2-rasm. Germaniya –shovqindan himoyalovchi vosita

• 
  Shovqindan ximoyalovchi inshootlar, atrof-muxitni transport shovqinlaridan ximoya qilish vositasi bo’lib ular yo’lning elementi xisoblanadi. Shovqindan ximoyalovchi inshootlarni loyixalashda yulning tashki uygunligi umumiy talablariga muvofiq yo’l tutish kerak. Arxitektura va landshaft dizaynning asosiy tamoiyllaridan biri xaydovchilarga xavfsiz xarakatni yaratish va ko’rinish masofasini ta'minlash. Ekranlarning avfzallik tarafi shundaki monitorlarda yul sharoitidagi uzgarishlarni, yunalishlarni uzok masofali yullarda xaydovchini chalgitib turadi va qo’shimcha ma'lumotlarni ko’rsatib turadi.
  
• 
  Shovqindan ximoyalovchi inshootlarni bo’yashda Xotirjamlik va ishonch xissi yaratadigan ranglardan foydalanish lozim. Bular yashil, sariq, jigar rang. Qizil, ko’k ranglarni chorraxalarga, xavfli xudud yakinlashganda chizilsa xaydovchining etiborini tortadi. Shovqindan ximoyalovchi inshootlar 2 -6 m yoki 6 m dan baland bulishi tavsiya etilgan.
  

• 
  Yul chetidagi daraxtlar- shovqinni kamaytirishda eng samarali va iktsodiy choralaralardan biri bulib atrofdagi manzara bilan uyginlashishda ishlatiladi.
  
• 
  Daraxtlar va butalarni ekrandagi tekstura va ranglarni xisobga olib loyixalanadi va bitta ekotizimga birlashtiriladi. Xar mavsumda tabiy rang uzgarishini ta’minlaydi.
  

3.3-rasm. Daraxtlar va devor yordamida shovqindan himoya qilish



3.4-rasm: Shovqindan ximoyalovchi grunt uymalari.

• 
  Yul chetiga grunt uymalarini kukalamzorlashtirish arxitektura-landshaft talablarida joylashtirishxam shovqindan ximoya kiladi. Uymada kurilgan yullar shovqin darajasini pasaytiradi.