Mavzu: so`z birikmasi va qo`shma gaplar

Adashgan gap bo`lagini top o`yini

Boshlang`ich sinflarda ega, kesim va ikkinchi darajali bo`laklar o`rganiladi Aniqlovchi, to`ldiruvchi, xol bir butun xolda umumiy nom bilan ikkinchi darajali bo`laklar atamasi bilan yuritiladi.Shu tufayli barcha gap bo`laklarini tanlab o`z o`rniga qo`yish yuzasidan bir qator grammatik o`yinlar o`tkazish mumkin. O`yin davomida o`quvchilar gap bo`laklarining vazifasini, so`roqlarini, so`zlarning bog`lanishini o`rganadi. Gap bo`laklarining odatdagi tartibini bilib boradi. O`yinni o`tkazish uchun egasi tushurilib qoldirilgan gaplar beriladi. O`quvchi egani tanlabyozishi kerak. Egasi bir necha bo`lakdagi so`zlar bilan birga beriladi.
1 maktabda a`lochi o`quvchi.( Sayyorani, Komilaga, Abdulla, Sherzodni)
2……... ona tili darsida “5” baho oldi.(o`quvchi, o`quvchini, o`quvchiga, o`quvchida)
Bunday o`yin sinf o`quvchilar orasida ham, guruhlar o`rtasida ham o`tkazilishi mumkin.
Adashgan kesimni top o`yini.
Adashgan bo`lakni top o`yining yana bir turida adashgan bo`lak gap tarkibida qatnashadi. Ammo unda gap bo`laklarining odatdagi tartibi buzilgan holatida beriladi. O`quvchi o`rnini adashtirgan bo`lakni o`z joyiga qo`yish zarur. O`yinni shartini bajarish uchun o`quvchi gap bo`laklari anglatgan mantiqiy ma`no ustida fikrlashi uning qaysi so`z bilan bog`lanishi va qanday so`roqqa javob bo`layotganini bilib olish lozim. Bu o`quvchini tez o`ylab xulosa chiqarishga, zukkolikka sezgirlikka undaydi.

1. 
   Kitobni o`qidi Komila.
   
2. 
   ketdi Dilrabo toshkentga o`qishga kirish uchun.
   
3. 
   Bolalar bajardi o`qituvchining topshirig`ini tez.
   
4. 
   sug`ordi dehqon paxtani.
   

Adashgan ikkinchi darajali bo`lakni top
O`yinda huddi yuqoridagidek ish tutiladi.gap tarkibidagi ikkinchi darajali bo`lak bajarayotgan vazifasi va qaysi gap bo`lagiga birikayotganiga qarab o`z o`rniga qo`yiladi.

1. 
   Akam universitetga kirdi bu yil.
   
2. 
   Sojida boshini sarak- sarak qilib gapirdi tez.
   
3. 
   Muattar parvarish qildi gullarni.
   
4. 
   bobosi Dilshodaning bog`imizga mevali daraxtlar o`tkazdi.