Uyga vazifa: 71-bet, 1-7 savol va topshiriq
O`.I.B.D.O`
5-Dars 7-“A” sinf Mavzu: Elektron Pochta 05.04.2022 Darsning maqsadi: Ta`limiy maqsadi: Xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya – gigiyena talablari bilan ishlashni o`rgatish.
Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarga jamoa bo`lib muammoni hal etish malakasini shakllantirish. Ajdodlarimiz meroslarini asrab – avaylab, ular ishlarining davomchilari bo`lish ruhida tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi maqsadi: Xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya – gigiyena talablari malaka ko`nikmalarini hosil qilish.
Darsning jihozi: 7- sinf informatika darsligi, plakat, texnika vositasi,
(kompyuter), chizmalar, rangli qog`ozlar.
Darsning uslubi: Aqliy hujum interfaol mashqlar yordamida o`quvchilar orasida rivojlantiruvchi muhit hosil qilish.
Darsning borishi: Tashkiliy qism: O`quvchilar bilan salomlashib davomat aniqlanadi, o`quvchilar diqqati darsga jalb qilinadi.
Yangi mavzu bayoni:
Siz pochta xizmati bilan juda yaxshi tanishsiz. Do‘stlaringizga ko‘p marta xat yozgansiz va ulardan xat olgansiz. Buning uchun oddiy qog‘oz varag‘iga kerakli matnni yozib, uni konvertga
joylaysiz. Yozgan xatingiz ayni siz xohlagan yerga borishi uchun, konvertning maxsus joyiga manzilni aniq yozish kerak bo‘ladi. Konvert «og‘zini» yelimlab, pochta qutisiga tashlaysiz. Konvertda ko‘rsatilgan manzilning Siz yashab turgan joydan qanchalik uzoq yoki yaqinligiga qarab, xatingiz ko‘zlangan yerga yetib borishi uchun bir necha kundan bir necha haftagacha vaqt sarflanishi mumkin. Xabarni juda tez yetkazish kerak bo‘lsa, pochta xizmatidan foydalanish befoyda. Bunday hollarda telefondan foydalanish mumkin. Ammo telefon orqali rasm, chizma va hujjatlarni yuborib bo‘lmaydi.Internet bu muammoni ham osonlikcha hal qilib berdi. Inter
net tiziminig ajralmas qismi bo‘lgan elektron pochtajadallik bilan oddiy pochta o‘rnini egallab bormoqda. Chunki elektron pochta orqali yuborilgan xabar dunyoning istalgan yeriga sanoqli daqiqalarda yetib boradi. Hozirgi kunda millionlab kishilar elektron pochta xizmatidan samarali foydalanmoqda. Ularning soni kun sayin ortib borayapti. Elektron pochta oddiy pochtaning asosiy kamchiligi bo‘lgan tezlik muammosini hal qilibgina qolmay, matn, turli chizmalar bilan bir qatorda tovushli va video xabarlar yuborish imkonini ham beradi.
Elektron pochta foydalanuvchilari o‘z elektron manzillariga ega bo‘lib, uni websahifa manzilidan oson ajratish mumkin: @
. Elektron pochta manzilida albatta «@» («tijoratdagi et» yoki boshqacha nomi «kuchukcha»)
belgisi qatnashadi. Masalan, rtm@xtv.uz. Elektron pochta foydalanuvchisi (abonenti) bo‘lish uchun, Internet tizimida aniq elektron manzilga ega bo‘lgan «pochta qutisi»ga ega bo‘lish lozim. Pochta qutisi– Internet tizimidagi maxsus server (provayderingiz kompyuteri) diskida siz uchun
ajratilgan joy. Sizga elektron pochta orqali yuborilgan xabarlar, ularni qabul qilib olmaguningizcha, xuddi shu pochta qutisida saqlanadi. Pochta qutisi va elektron manzil bilan abonentlarni provayderta’minlaydi. Ammo elektron pochta xizmatidan foydalanish uchun shuning o‘zi yetarli emas. Pochta qutisidagi xabarlarni qabul qilib olish, xabar tayyorlash va uni elektron pochta orqali jo‘natish kabi ishlarni bajarish uchun maxsus dasturlardan foydalaniladi. Shunday dasturlarga Outlook Express, Apple Mail, Netscape Messenger, Windows Live Mail kabilarni kiritish mumkin. Saytlardagi elektron pochtalar Internet tizimida maxsus websaytlar orqali ham elektron pochta qu tisiga ega bo‘lish mumkin. Masalan, Mail.ru, uMail.uz, Inbox.uz
kabi, asosan, faqat elektron pochta xizmatini amalga oshirish uchun xizmat qiladigan, Rambler.ru kabi ham qidiruv tizimi, ham elektron pochta xizmatlarini taklif etadigan websaytlar shular jumlasiga kiradi. Bunday websaytlarda «pochta qutisi hosil qilish» tugmasi bo‘lib, u bosilsa, ekranga muloqat oynasi chiqadi. Taklif etilgan bir nechta savollar (familiyangiz, ismingiz, pochta manzili, parol va boshqa)ga javob berish kerak bo‘ladi. O‘zingiz uchun tanlagan
va kiritayotgan pochta manzili mazkur websayt joylashgan serverda mavjud bo‘lsa, u holda boshqa manzil kiritish tavsiya etiladi. Chunki bitta serverda ikkita bir xil elektron pochta manzili bo‘lishi mumkin emas. Bu usulda hosil qilingan elektron pochta qutisining asosiy kamchiligi shundaki, undan ma’lum vaqt (odatda 3 oy, lekin turli serverlarda bu muddat o‘zgarishi mumkin) foydalanmasangiz, u Internet tizimidan olib tashlanadi. Ammo u bir qancha afzalliklarga ega bo‘lib, quyida ularning asosiylari keltirilgan:
1) Internetga ulangan o‘z shaxsiy kompyuteringiz bo‘lishi shart emas;
2) Elektron pochtangizdan dunyoning ixtiyoriy chekkasida foydalanishingiz mumkin.
Quyida uMail.uzwebsayti orqali elektron pochta ochish imkoniyati bilan tanishamiz. Dastur interfeysidan «Ro‘yxatdan o‘tish» tugmasi tanlangach (*) belgisi orqali belgilangan maydonlarga
ma’lumotlar kiritish shart bo‘lgan quyidagi «Ro‘yxatdan o‘tish» bo‘limi ochiladi:
«Login» va «Asosiy pochta qutisi» maydonlariga foydalanuvchi o‘zi xohlagan nomni (lotin harflaridan boshlangan va raqamlar qatnashgan belgilar ketmaketligini) kiritishi mumkin. Yodingizda bo‘lsin, aytib o‘tilganidek, bu ikki maydonga kiritilgan ma’lumotlar takrorlanmas bo‘lishi shart. Ma’lumotlar kiritib bo‘lingach va tekshiruv belgilari bo‘lgan maxsus kod kiritilgach, «Ro‘yxatdan o‘tish» tugmasi tanlanadi. Barcha talablar uMail.uz pochta serveri talablariga javob bersa, u holda foydalanuvchi o‘z pochta qutisiga ega bo‘ladi. Agar foydalanuvchining pochta qutisi ro‘yxatdan o‘tmasa, buning sabablari ko‘rsatilgan sahifa aks etadi va maydonlarni qaytadan to‘ldirish so‘raladi. Sabablar quyidagicha bo‘lishi mumkin: foydalanuvchi tanlagan login yoki pochta qutisi nomi band bo‘lishi, parolning soddaligi, tekshiruv belgilari maydoniga xato belgilar kiritilgani va hokazo.