vijdonli, ya’ni nohaq, adolasiz ishlardan g’azabga keladigan, bularga qarshilik bildiradigan, o‘z faoliyatining yaxshi tomonlaridan qanoatlanib, xursand bo‘ladigan, yomon tomonlaridan norozi bo‘lib, ruhan yeziladigan, ya’ni vijdon azobiga tushadigan.
Oddiy tarzda aytganda:
Imon uya narsaning butunligidan hosil bo‘ladi: ye’tiqod, iqror va amal. Ye’tiqod - ishonch. Iqror - so‘zda buni tan olish. Amal - ya’shi ishlar bilan uni isbotlash.
Insof - adolat va vijdon amri bilan ish tutish tuyg’usi va qobiliyati, ishda, kishilarga munosabatda halollik, to‘g‘rilik. Barobarlik, sofdillik va haqiqatgo’ylikdir. O‘zgani o‘z o’rniga va shuningdek o‘zini o‘zgani o’rniga xayolan qo‘yib ko’rish ham insofga kiradi. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, to’q ochni, boy kambag’alni, baxtli baxtsizni, tolei baland tolei zabunni,omadli omadsizni, sog’lom va bemorni o‘z o’rniga qo‘yib ko’rolsa va aksin- cha ham xuddi shunday bo‘lsa, olam guliston - insoflilar safi ko’payaveradi.
Insof - har qanday kishining, xususan, rahbar yoki tadbirkorning ja- miyat oldida, tevarak-atrofidagi kishilar nazarida o‘z xatti-harakati bilan ma’naviy mas’uliyatni his etishining ifodasidir.
Adolat - barcha fazilatlar ichidagi eng oliy fazilatdir. Adolatparvar tadbirkor yoki rahbarning axloqiy hislatlari bemalol qonun o’rnini bosa oladi. Ulug’ alloma Nasriddin Tusiy ijtimoiy adolatning uch asosiy talabi mavjudligiva jamiyat taraqqiyotini belgilovchi muhim omil ekanini alohida o’qtirgan edi:
Adolatning birinchi talabi, aholi turli tabaqalarining o‘zaro uyg’un bo‘lishini ta’minlashdir.
Adolatning ikkinchi talabi, el-ulusning haq-huquqini teng ta’minlagan holda kishilarni xizmatga tayinlashda shaxsning salohiyati va imkoniyatlari- dan kelib chiqish.
