Mavzu: Tarmoq xavfsizligi mohiyati va umumiy tushunchalari

DNS ning vazifalari quyidagilardan iborat:

1. Nomlar manzillarga o'girish: DNS, foydalanuvchilar tomonidan kiritilgan nomlarni (masalan, www.example.com) IP manzillarga aylantiradi. Foydalanuvchilar brauzerda nomni kiritinganida, DNS serverlar nomni IP manzilga qo'yingan holda so'rov yuborishadi va so'rov javob sifatida nomning muvaffaqiyatli aylantirilgan IP manzilini qaytaradi.
2. DNS manzillarining joylashtirilishi: DNS, aloqador nomlar va manzillar to'plamini (DNS zona) saqlaydi. DNS serverlar nom va manzillar registrylarini (DNS zone file) saqlab, so'rovga javob berishda foydalanadi. Bu registrylar, nomlarni va ularga oid ma'lumotlarni (masalan, MX rekordlari elektron pochtani topish uchun) o'z ichiga oladi.
3. DNS yonaltiruvchilarining aniqlash: DNS, so'rovga javob berishda foydalanuvchiga yaqin yonaltiruvchilarni topishda ham ishlatiladi. DNS yonaltiruvchilari so'rovlarni o'z ichiga olib, javoblarni qaytaradi va foydalanuvchini so'rov berilgan manzilga yo'naltiradi.
4. DNS yonaltiruvchi to'plamlarining tarqatishi: DNS yonaltiruvchilar to'plami (DNS server cluster) tarmoqda tarqatilgan bo'lishi mumkin. Bunday holatda, so'rovlarni qayta to'plamga yo'naltirish uchun DNS yonaltiruvchilar o'rtasida ma'lumot almashish (replication) amalga oshiriladi, shuningdek, yonaltiruvchilar orasidagi mahalliy tarmoq kirishlari tanlanadi.
DNS, Internetda ma'lumot almashish va ishga tushirish jarayonlarini osonlashtiradi va nomlar bilan IP manzillarni bog'lashni ta'minlaydi. Bu, tarmoqda saytlarga murojaat qilish, elektron pochta jo'natish, serverlarga ulanish va boshqa tarmoq asosidagi xizmatlarning ishlashini osonlashtiradi.

ICMP protokoli va uning vazifasi:

ICMP (Internet Control Message Protocol), IP tarmoq protokollari bilan birga ishlaydigan va tarmoqdagi xatoliklar va muammo haqida ma'lumotlar almashishni ta'minlayan bir protokoldir. ICMP, IP paketlarining ma'lumotlar almashish protokoli bo'lib, IP tarmoq operatsion tizimlari va tarmoq ustida ma'lumot almashuvini amalga oshirishda ishlatiladi.
ICMP protokoli quyidagi vazifalarni bajaradi:
1. Xatolik va xabar bildirish: ICMP, tarmoqda yuz beradigan xatoliklar haqida ma'lumotlarni bildirish uchun ishlatiladi. Masalan, ICMP paketlar "Destination Unreachable" xatolarini yuborishi orqali ma'lumot almashuvchiga topshiriq yuboradi, agar IP manzilning yetarliqqa yetishmagan yoki xaridorga yetishmaganligini anglatadi.

2. Paket yo'qotish va xavfsizlik tekshiruvi: ICMP protokoli, "Echo Request" va "Echo Reply" xabarlari orqali paket yo'qotishni va tarmoqning xavfsizlik xavfsizligini tekshirishni ta'minlayadi. "Ping" deb nomlanadigan usul, ICMP "Echo Request" xabarlarini yuboradi va ma'lumot almashuvchi "Echo Reply" xabarini qaytaradi. Bu usul orqali tarmoqdagi ish xavfsizligini, tarmoq ustidagi ishlab chiqarish va jangovar qurilmalarning yoqolishini tekshirish uchun ishlatiladi.

3. Rutda yo'l topish: ICMP protokoli, IP paketlari o'tkazishining yo'l topish jarayonini tizimga bildiradi. Agar bir tarmoqda IP manzilning yo'li topilmasa, ICMP "Redirect" xabarini yuborishi orqali to'g'ri yo'liga yo'nalishni aniqlayadi va yo'l o'zgartirishni tavsiya qiladi.
4. Ma'lumot almashuvchini topish: ICMP, bir tarmoqda turgan ma'lumot almashuvchini aniqlash uchun "Address Mask Request" va "Address Mask Reply" xabarlari yuborishda ishlatiladi. Bu xabarlardan foydalanib, bir ma'lumot almashuvchi o'zning tarmoqi ichidagi subnet maskasini aniqlayadi.
ICMP protokoli, tarmoqdagi xatoliklar va xavfsizlik muammolarini aniqlash va ma'lumot almashuvchilarni topishda muhim bir rolini o'ynayadi. U tarmoq administratorlari va monitoring vositalari uchun tarmoqdagi muammo va holatlarni tahlil qilishni osonlashtiradi.