Mavzu: Yog'ochlarni turlarini tahlil qilish Reja



Yüklə 46,66 Kb.
səhifə2/5
tarix25.12.2023
ölçüsü46,66 Kb.
#195037
1   2   3   4   5
Yog\'ochlarni turlarini tahlil qilish

Qarag'ay daraxtiQarag'ay daraxti bilan ishlash juda oson va deyarli barcha navlari nisbatan yumshoq. Ushbu turdagi yog'ochni ajralib turadigan xususiyatlardan biri bu juda arzon. U qurilishda keng qo'llaniladi. Uning to'qimasi bir xil va u bilan ishlash oson, bu esa uni duradgorlik, mebel va qoliplarda eng ko'p ishlatiladigan yog'och turlaridan biriga aylantiradi.

  • Sidr: eng keng tarqalgan nav - g'arbiy qizil. Uning rangi qizg'ish rangga ega va u nisbatan yumshoq daraxt turi. U ozgina aromatik hidga ega va asosan tashqi makon mebellarini tayyorlash uchun ishlatiladi. Buning sababi shundaki, uning xususiyatlari nam muhitga parchalanmasdan yaxshi turishga imkon beradi. Bu mustahkam xususiyatlarga ega va bog 'mebellari uchun ajoyib yog'och turi.

  • Chinor: bu dunyodagi eng keng tarqalgan o'rmonlardan biridir. U juda och rangga ega va o'rtacha qattiqlikka ega. Bu juda uzoq davom etmasa ham, u qurilishda ham, ko'chmas musiqa asboblarini ishlab chiqarishda ham qo'llaniladi.

  • Bu: Ushbu yog'och asosan Evropada tarqaladi va Ispaniyada ham osonlikcha topiladi. Uning rangi qizg'ish rangga ega bo'lib, daraxt yoshi ulg'aygan sayin qorayadi. Ushbu yog'och juda qiyin, ammo u bilan ishlash oson. U asosan musiqa asboblarini tayyorlashda, shuningdek, barcha turdagi mebellar uchun ishlatiladi. Bu juda ajoyib qarshilikka ega.

  • Yong'oq: uning tomirlarini sevuvchilar uchun eng chiroyli hisoblangan yog'och turlaridan biri yong'oqdir. Uning rangi qorong'i va umuman binafsha rangga moyil. Bu mebel, pol va devorlarni tayyorlash uchun tez-tez ishlatiladi. Narxiga kelsak, bu eng qimmat o'rmonlardan biri, ammo uni juda qiziqarli qiladigan ba'zi bir xususiyatlarga ega. Bu qattiq va juda chidamli yog'och. U yorilish va shokka qarshi turishga qodir. Bunga qo'shimcha ravishda, bu juda ixcham yog'och, shuning uchun uni deyarli hamma joyda ishlatish mumkin. Bugungi kunda u shkaflar, mebellar, bezaklar va burilish elementlarida hashamatli qoplamalar uchun ishlatiladi.

  • Eman: Eman daraxtining ikkita asosiy navi mavjud: qizil va oq. Bu Ispaniyada eng keng tarqalgan o'rmonlardan biridir va biz topa oladigan eng chidamli daraxtlardan biri bo'lganligi uchun juda yaxshi ko'riladi. Bu juda oson ishlashga imkon bermaydi, chunki uning qattiqligi juda katta. Garchi u qimmatbaho yog'och bo'lsa-da, u juda chiroyli va ajoyib estetik ta'sirga ega. U pol va devor qoplamalarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Shuningdek, hashamatli mebel ishlab chiqarishda.

    Umid qilamanki, ushbu ma'lumotlar yordamida siz turli xil yog'och turlari va ularning asosiy xususiyatlari haqida ko'proq bilib olishingiz mumkin.
    Yogʻoch daraxtning poʻstlogʻi ostidagi qattiq qismi. Botanika nuqtai nazaridan tabiiy selluloza tolalari birikmalari joylashtirilgan lignin matritsasidan tashkil topgan organik modda. Tirik daraxt tanasida yogʻoch tayanch vazifasini oʻtab, tashqi xavf-xatardan (masalan, yiqitilishdan) saqlaydi. Shuningdek u tomirdan shox va barglarga suv yetkazib berish vazifasini ham oʻtaydi. Yogʻoch massasining 95% ini hujayra qobigʻi tashkil etadi; qobiq, asosan, sellyuloza (43—56%) va lignin (19—30%) dan iborat. Yogʻoch daraxtsimon oʻsimliklar tanasi, ildizlari va shoxlarining asosiy qismi hisoblanadi.

    Sinflanishi


    Oʻzakli va poʻstloq osti qatlamli turlarga boʻlinadi. Oʻzakli turlari (qaragʻay, tilogʻoch, dub va boshqa) oʻzaklari birbiridan rangi bilan farqdanadi va markaziy qism deb ataladi, chekka zonasini esa poʻstloq osti qatlami deyiladi. Poʻstloq osti qatlamli turlar (zarang , qayin va boshqa)ning markaziy qismi chetki qismidan farq qilmaydi. Har xil daraxt jinslaridan olinadigan qurilish materiali. Yogʻochdan olinadigan daraxt jinslari bargli va ignabargli jinslarga boʻlinadi. Bargli jinslarga dub, shumtol, zarang , nok, qayin, terak, qayragʻoch, yongʻoq, argʻuvon va boshqa, ignabargli jinslarga qaragʻay, archa, tilogʻoch, kedr, pixta va boshqa daraxtlar kiradi. Yogʻoch daraxtning kimyoviy va tabiiy xususiyatlarini oʻzida saqlaydi. Asosan, daraxt tanasidan tayyorlanadi; daraxtning shoxshabbalaridan ham foydalaniladi. . Yogʻoch ishlov berilgan va ishlov berilmagan xillarga boʻlinadi. Daraxtni agʻdarib, shoxlarini butab, tanasini maʼlum uzunlikda (3 m dan 7,5 m gacha) qirqib, poʻstlogʻini shilib tayerlanadigan dumaloq gʻoʻla, xoda ishlov berilmagan Yogʻoch hisoblanadi. Yogʻochning boshqa turlari (taxta, faner va boshqa) shu dumalok, yogʻochni arralab, tilib, yoʻnib, randalab, silliqlab olinadi. Bular ishlov berilgan yogʻoch hisoblanadi. Yog'och eng qadimgi qurilish materiali bo'lib, yer sharida notekis
    tarqalgan. O'rmon qayta tiklangani uchun yog och bitmas-tuganmas
    qurilish materiallari va buyumlari zaxirasidir.Yog’och tayyorlanadigan o'rmonlar Rossiya, Xitoy,Ukraina,Kavkaz, Qozog'iston mamlakatlarda ko'plab uchraydi.Yog'och yuqori mustahkamlik, qayishqoqlik,
    issiqlik izolvatsi-yalovchi, suv va organik erituvchilarga chidamlilik xususiyatlariga ega.
    Yog'och oson qayta ishlanadi, yelimlash, mix qoqish mumkin. Ammo
    tolasimon tuzilishi tufayli xossalarining turliligi, namlikdan deformat-
    siyalanishi, yonuvchanligi, chirishi kabilar yog ochning kamchiligidir.
    Qurilishda yog och xari, taxta, shpal, brus, xollarida ishlatiladi. Yog och-
    ni gayta ishlaganda hosil bo'lgan payraxa va qipiqdan fibrolit, arbolit,
    yog'och tolali va yog och payraxali plitalar tayyorlash mumkin.Yog'ochning sifati uning turiga bog'liq. Yog’och olinadigan
    daraxtlar igna bargli va keng bargli turlarga bo'linadi. Igna bargli
    daraxtlarga qarag'ay, qoraqarag’ay, tilog 'och, oq qarag’ay, kedr va
    boshqalar kiradi. Keng bargli daraxtlarga eman, oq qayin, qora qa-
    yin, shumtol, arg 'uvon kabilar kiradi.Markaziy Osiyo tog' larida o' sadigan archa va terak, ko'k terak,chinor kabilar bino va inshootlar qurilishida to'sin, ustun, pol, ship,muqarnas, karniz, eshik, rom kabi buyumlarni olishda ishlatiladi.Chinor, yong'oq va nok daraxtidan shkaf, javon va turli o'ymakornbuyumlar ishlanadi. yog'och tolali va yog och payraxali plitalar tayyorlash mumkin. Daraxt ildiz, tana va shox-shabba qismlaridan iborat bo'lib,ularning ko'lami daraxtning turiga bog'liq bo'ladi. Daraxtning tana qismi 60-90% tashkil etib, sanoatda qayta ishlash ahamiyatige egadir. Yog'ochning makrostrukturasini oddiy ko'z yoki lupa yordamida, mikrostrukturasini esa, faqat mikroskop yordamida o'rganish mumkin.
    Bugungi kunda ham, o'tmishda keng tarqalgan bo'lib, yog'och turli maqsadlar uchun keng qo'llaniladigan element hisoblanadi. Bu ko'p narsalarni qilish uchun tayyorlangan materialdir. Bu juda qiziqarli elementga aylanadigan texnik xususiyatlarga ega. Va bu daraxtning umumiy elementidir yuqori qarshilik, vaqt o'tishi bilan uzoq umr ko'rish, egiluvchanlik va mustahkamlik. Bu katta miqdordagi vaznni ko'taradigan materialdir, u biz xohlagan shaklda shakllantirilishi mumkin va vaqt o'tishi bilan ancha chidamli.
    Bugungi kunda ham, o'tmishda keng tarqalgan bo'lib, yog'och turli maqsadlar uchun keng qo'llaniladigan element hisoblanadi. Bu ko'p narsalarni qilish uchun tayyorlangan materialdir. Bu juda qiziqarli elementga aylanadigan texnik xususiyatlarga ega. Va bu daraxtning umumiy elementidir yuqori qarshilik, vaqt o'tishi bilan uzoq umr ko'rish, egiluvchanlik va mustahkamlik. Bu katta miqdordagi vaznni ko'taradigan materialdir, u biz xohlagan shaklda shakllantirilishi mumkin va vaqt o'tishi bilan ancha chidamli.
    Bu barcha sabablarga ko'ra yog'och, millionlab boshqa narsalardan tashqari, uylar va mebellarni qurish uchun ishlatilgan. Ma'lumki, u qanday davolanishi va uni yaratishda ishlatiladigan jarayonlarga qarab, turli xil yog'och turlari mavjud.

    Ular pollar, devorlar va shiftlarni yaratish uchun ishlatiladi va boshqa turdagi yog'ochlar har qanday turdagi mebellarni qurishda ishlatilishi mumkin. Bugun siz yog'ochni klassik javonlar, eshiklar, ko'rpa-to'shaklar, stollar, oshxona ramkalari, javonlar, shkaflar va hammom mebellarida ko'rishingiz mumkin. Biz ularni asosiy xarakteristikasi bo'lgan bezak elementlarida ham topishimiz mumkin


    Endi biz qanday yog'och turlarini va ularning eng keng tarqalgan xususiyatlarini tahlil qilamiz. Yog'ochning millionlab turlari borligini eslaymiz, ammo ularning hammasi ham yuqorida aytib o'tganimiz sababli ishlatilmaydi. Qurilishda foydalanish uchun barcha talablarga ega bo'lmagan ba'zi o'rmonlar mavjud.
    Yog'ochning har xil turlarini bilish va tasniflash uchun ularni ba'zi toifalarga bo'lish kerak. Birinchi narsa, ularni ajratishdir yumshoq va qattiq daraxtlar. Yumshoq o'rmonlar guruhini boshqalar qatorida sadr, archa va qarag'ay daraxtlaridan topamiz. Qattiqroq o'rmonda bizda gilos, olxa, eman va yong'oq mevalari bor. Qattiq va yumshoq yog'ochni ajratish bilan bir qatorda, har bir yog'och turiga tegishli boshqa xususiyatlar va nuanslar mavjud.
    Endi biz eng keng tarqalgan yog'och turlari va ularning asosiy xususiyatlarini tahlil qilamiz:
    • Archa: Bu Markaziy va Sharqiy Evropada topilgan eng keng tarqalgan yog'och turlaridan biridir. Biz buni Ispaniyada osongina topamiz. Yog'ochni ishlash qulayligi bilan ajralib turadigan asosiy xususiyatlardan biri. Buning yordamida mebel, musiqa asboblari, eshik va derazalar ishlab chiqarilishi mumkin va u qurilish sohasida keng qo'llaniladi. Namlikka katta qarshilik ko'rsatadi.

    • Qarag'ay daraxtiQarag'ay daraxti bilan ishlash juda oson va deyarli barcha navlari nisbatan yumshoq. Ushbu turdagi yog'ochni ajralib turadigan xususiyatlardan biri bu juda arzon. U qurilishda keng qo'llaniladi. Uning to'qimasi bir xil va u bilan ishlash oson, bu esa uni duradgorlik, mebel va qoliplarda eng ko'p ishlatiladigan yog'och turlaridan biriga aylantiradi.


    • Sidr: eng keng tarqalgan nav - g'arbiy qizil. Uning rangi qizg'ish rangga ega va u nisbatan yumshoq daraxt turi. U ozgina aromatik hidga ega va asosan tashqi makon mebellarini tayyorlash uchun ishlatiladi. Buning sababi shundaki, uning xususiyatlari nam muhitga parchalanmasdan yaxshi turishga imkon beradi. Bu mustahkam xususiyatlarga ega va bog 'mebellari uchun ajoyib yog'och turi.
    • Chinor: bu dunyodagi eng keng tarqalgan o'rmonlardan biridir. U juda och rangga ega va o'rtacha qattiqlikka ega. Bu juda uzoq davom etmasa ham, u qurilishda ham, ko'chmas musiqa asboblarini ishlab chiqarishda ham qo'llaniladi.
     Yong'oq: uning tomirlarini sevuvchilar uchun eng chiroyli hisoblangan yog'och turlaridan biri yong'oqdir. Uning rangi qorong'i va umuman binafsha rangga moyil. Bu mebel, pol va devorlarni tayyorlash uchun tez-tez ishlatiladi. Narxiga kelsak, bu eng qimmat o'rmonlardan biri, ammo uni juda qiziqarli qiladigan ba'zi bir xususiyatlarga ega. Bu qattiq va juda chidamli yog'och. U yorilish va shokka qarshi turishga qodir. Bunga qo'shimcha ravishda, bu juda ixcham yog'och, shuning uchun uni deyarli hamma joyda ishlatish mumkin. Bugungi kunda u shkaflar, mebellar, bezaklar va burilish elementlarida hashamatli qoplamalar uchun ishlatiladi.
    o Eman: Eman daraxtining ikkita asosiy navi mavjud: qizil va oq. Bu Ispaniyada eng keng tarqalgan o'rmonlardan biridir va biz topa oladigan eng chidamli daraxtlardan biri bo'lganligi uchun juda yaxshi ko'riladi. Bu juda oson ishlashga imkon bermaydi, chunki uning qattiqligi juda katta. Garchi u qimmatbaho yog'och bo'lsa-da, u juda chiroyli va ajoyib estetik ta'sirga ega. U pol va devor qoplamalarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Shuningdek, hashamatli mebel ishlab chiqarishda. Bugungi kunda jamiyatimiz uchun har tomonlama rivojlangan fan texnika taraqqiyotini hayotga tatbiq eta oladigan etuk, malakali kadrlar tayyorlash masalasi turibdi.
    Maktab ta’limining hozirgi bosqichida o’quvchilarni mehnatga tayyorlash, o’sib kelayotgan avlodning ta’lim va tarbiyasidagi eng zarur vazifalaridan biri hisoblanadi, chunki mehnat har qanday rivojlanish va taraqqiyot jarayonining asosidir.
    Boshlang’ich sinflarda o’quvchilarni mehnatga tayyorlash ularning qiziqishlari, moyilliklari va imkoniyatlariga asoslangan qo’l mehnati hisoblanadi. Shu munosabat bilan mehnat ta’limi jarayoni o’quvchilarda ushbu yosh uchun bilim, mehnat, ahloqiy, estetik, iqtisodiy-ekologik va aqliy imkoniyatlarni aniq mehnat jarayonlarida rivojlantirishga qaratilgan, natijada ularni mehnatga tayyorlashni keyingi sinflarda davom ettirilishi uchun zarur aloqadorlik hosil qilinadi.
    Qo’l mehnati jarayonida bolalar asosan ishlab chiqarish texnologiya chiqindilari ’qog’oz, karton, sim, yog’och, gazmol va boshqalar bilan: tabiiy va sun’iy xom-ashyolar’ maxsus loy, yog’och va plastmassalar, plastilin, elim va boshqalarG’ bilan, keng iste’mol mollari va xalq hunarmandchiligi mahsulotlari, tayyorlash uchun maxalliy xom-ashyolar bilan elektr, radiotexnika to’plamlari va hokazolar bilan ishlashga o’rganadilar.
    Bularning hammasi o’quvchilarga qo’l asboblari bilan ishlash, har xil xom ashyolardan foydalanishning ma’lum tajribasini to’plashga imkon beradi, bu esa mehnatning qadring va ma’nosini tushunishga, mehnat kishilariga hurmatda bo’lishga, mehnatning va kasbning u yoki bu turiga qiziqishlarini shakllantirishga yordam beradi.

    Yüklə 46,66 Kb.

    Dostları ilə paylaş:
  • 1   2   3   4   5




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət

    gir | qeydiyyatdan keç
        Ana səhifə


    yükləyin