1. Kichik maktab yoshida o'zini-o'zi hurmat qilishning shakllanishi davri sifatida
Odatda psixologiya fanida kichik maktab yoshi davriga 6 yoshdan 10 (11) yoshgacha bo‘lgan boshlang‘ich sinf (I-IV) o ‘quvchilari kiritiladi. Lekin bu yosh davrga ajratish prinsipi qat’iy va mutlaq degan fikr emas, albatta. Chunki, xalq ta’limi tizimida yuz beradigan ayrim o‘zgarishlar bunga u yoki bu tarzda o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Jumladan, bola maktab ta’limiga bog‘chada tarbiyalanayotgan paytdan boshlab tayyorgarlik ko‘ra boradi, buning uchun u, dastaw al ta’limtarbiya tomonidan o‘quvchi shaxsi oldiga qo‘yiladigan turli mazmundagi talablar bilan tanishadi, undan tashqari u fan asoslarini egallash uchun ham biologik - jismoniy, ham psixologik jihatdan qariyb yetilgan, jismoniy va aqliy mehnat qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi.Maktab ta’limiga psixologik tayyorgarlik deganda, bolaning ob’ektiv va sub’ektiv jihatdan munosibligi, bilish jarayonlari bilan shaxs xususiyatiarining o‘zaro mutanosibligi nazarda tutiladi.
2. Kichik maktab yoshdagi o'quvchining o'zini baholashning shakllantirish omillari
2. Kichik maktab yoshdagi o'quvchining o'zini baholashning shakllantirish omillari
Har qanday shaxsning rivojlanishi murakkab jarayon bo'lib, u turli xil rivojlanish bosqichlarini o'z ichiga oladi. Shakllanishning birinchi bosqichi - bu chaqaloqni atrofdagi kattalar tomonidan uning xatti-harakatlariga umumiy baho berishni yaxlit idrok etish. Shunga ko'ra, keyingi bosqichda biz bolaning o'z xatti-harakatlarini batafsilroq baholashni, shuningdek, uning xatti-harakati va faoliyatini tashqi baholashni idrok etishini kuzatamiz. Faqat oxirgi bosqichda bolaga o'z shaxsiyatining o'ziga xos mezonini mustaqil ravishda baholashga imkon beradigan mexanizmlar nihoyat tug'iladi va shakllanadi. O'smirlik davriga yaqinroq bo'lgan o'z-o'zini hurmat qilishning so'nggi bosqichida u qutblilik bilan ajralib turadi, ya'ni o'z-o'zini hurmat qilishda bola "yaxshi-yomon" tamoyillariga amal qiladi va haddan tashqari ko'rinadi. Keyingi bosqichlarda nafaqat o'z harakatlarini, balki tajriba va hissiy holatlarni ham mustaqil ravishda ob'ektiv baholash qobiliyati rivojlanadi. Yakuniy bosqich - bu bolaning ob'ektiv baholash qobiliyatini tashqi dunyodan ichki dunyoga va tajribaga to'liq o'tkazish qobiliyati.