1 Agregatlash – alohida elementlarni bir butun agregatga birlashtirishni
ifodalaydi. Agregatlash doimo abstraktlashtirishga asoslanadi, ya’ni
unchalik ahamiyatga ega bo‘lmagan jihatlarni chiqarib tashlab,
ahamiyatga molik bo‘lgan iqtisodiy jarayon va hodisalarning
qonuniyatlarini ajratib ko‘rsatish demakdir. Agregatlash:
makroiqtisodiy agentlar, makroiqtisodiy bozorlar, makroiqtisodiy bog‘liqliklar, makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni ajratib ko‘rsatish imkonini beradi.
Iqtisodiy agentlarning nisbatan tipik harakatiga asoslangan
agregatlash to‘rtta
makroiqtisodiy agentlar ni ajratib beradi:
uy xo‘jaliklari;
firmalar;
davlat;
chet el sektori.
Bozorlarni agregatlash (aggregation markets) har bir alohida
bozorda amal qiluvchi qonuniyatlarni aniqlash, ya’ni: talab va taklif
shakllanishi xususiyatlarini va har bir bozorda uning muvozanat
shartlarini tadqiq etish; talab va taklif nisbatlari asosida muvozanat narx
va muvozanat hajmni aniqlash; har bir bozorda muvozanat o‘zgarishi
oqibatlarini tahlil etish maqsadida amalga oshiriladi.
1
N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018
Makroiqtisodiy tahlilning uslub va tamoyillari «boshqa omillar o‘zgarmas bo‘lganda» tamoyili modellashtirish chizma yoki grafiklarda tasvirlash usuli umumlashrish tamoyili yoki agregatlash ekonometrik metod tahlil sintez induksiya deduksiya gipoteza bashoratlash usuli
12
Bozorlarni agregatlash to‘rtta makroiqtisodiy bozorni ajratish
imkonini beradi:
tovar va xizmatlar bozori (real bozor);
moliyaviy bozor (moliyaviy aktivlar bozori);
iqtisodiy resurslar bozori;
valuta bozori.
