Maxsus fanlarni

 
4.
Mikroprotsessorlar texnikasi asoslari fanining ishlab 
chiqarishdagi muhim o‘rlaridan biri? 
4.3.
 
“Kompyuter grafikasi” fanini o„qitish
metodikasi 
 
Ma‘lumki axborot almashinuvida insonning ko‘rish sezgi organi 
yordamida qabul qilingan axborot eng samarali qabul qilinadi va u 
xotirada ham chuqur iz qoldiradi. Jumladan tovush vositasida berilgan 
axborot ham ijobiy ta‘sir etadi. Eng kam samara beruvchi axborot 
vositasi bu yozuvli axborot bo‗lib, uni qabul qilib olish va miyada qayta 
ishlashda ko‗proq vaqt sarflanadi va har bir insonning fiziologiyasidan 
kelib chiqgan holda axborotning ma‘lum bir qismi yo‘qotilib xotirada 
saqlanadi. Kompyuter grafikasida axborotni tuzish insonning ko‘rish va 
eshitish sezgi organlariga qaratilgan bo‘ladi. Yani oddiy qilib aytganda 
axborot berish uchun tasvir va tovushdan keng foydalaniladi. Asosiy 
maqsad axborotni tasvir va tovushga aylantirishdan iborat.
Axborotlashgan jamiyat tushunchasi nimani anglatadi? Bu shunday 
jamiyatki, unda ishlovchilarning aksariyat qismi axborotlarni ishlab 
chiqarish, saqlash, qayta ishlash va amalga oshirish bilan banddirlar. 
Kompyuter grafikasi (mashina grafikasi) nima degani? Mashina 
grafikasi deganda ob‘ektlarning hajm modellarini yaratish, saqlash, 
ishlov berish va EHMlar yordamida ularni tasvirlash tushuniladi. 
Kompyuter grafikasi yangi informatsion texnologiyalar orasida 
to‘xtovsiz rivojlanib ketgan yo‗nalishlardan biri hisoblanadi. Bunday 
rivojlanish texnika sohasida ham (grafika stantsiyalari), programmaviy 

---

107 
vositalar sohasida ham (SUPER ANIMATOR yoki 3-D STUDIO ) 
ko‗zga tashlanmoqda. Ular videofilm kadrlari bilan sifat bo‗yicha 
taqqoslashga loyiq xaqiqiy, xajmli harakatlanuvchi tasvirlarni yaratishga 
imkon beradi. Bu programmaviy mahsulotlar reklamalar ishlab 
chiqaruvchi vositalar hisoblanib, san‘at va multimediya texnologiyasi 
sohalarida qo‗llaniladi. Bundan tashqari namoyish grafikasiga, 
geometrik 
modellashtirishga, 
grafik 
interfeyslarni 
loyihalashga, 
animatsiya (xayvonlar tasviri bilan ishlash)ga va ko‗zga ko‗rinuvchi 
(vizualno‘y) xarakatni qurishga katta e‘tibor berilmoqda. 
Ishdagi ilmiy yangiliklar va erishilgan natijalar
.
Bugungi kunda 
juda ko‗plab kompyuter grafik dasturlari mavjud bo‗lib, ularni qaysi 
sohada qo‗llanilishi bilan bir-biridan farqlanadi. Har bir soha 
mutaxassislari o‗z faoliyatlari uchun qulay bo‗lgan grafik dasturni 
tanlaydilar. Dasturlarning imkoniyat chegaralari ham ma‘lum bir sohaga 
yo‗naltirilgan bo‘ladi. Demak, grafik dasturni tanlashda avvalombor 
uning imkoniyatlarini inobatga olish lozim. Aksariyat hollarda grafik 
dasturni qo‗llashdan oldin boshqa bir dasturlarni yoki fanlarni 
o‗zlashtirishga ehtiyoj seziladi. Shunisi bilan ham grafik dasturlar 
murakkablashib boradi. Grafik imkoniyatlari juda yuqori va ayni paytda 
ham sodda, ham murakkab topshiriqlarni bajara oladi. Shunisi e‘tiborga 
loyiqki u bevosita aniq fanlar bilan ham chambarchas bog‗liqdir. 
Ularning uzviy davomi sifatida ham qabul qilinishi mumkin va 
talabalarning kelgusi ish faoliyatlarida ham foydali o‗rin tutadi. Ishning 
amaliy ahamiyati. AutoCAD grafik dasturi chizma yaratish bilan bog‗liq 
bo‗lganligi uchun оddiy geometrik yasashlar, masalan aylanani teng 
bo‘lakarga bo‘lish, aylana yoyi, urinma, vatar, burchak bissektrisalarni 
o‘tkazish, perpendikulyarlik va parallellik xossalari borasida amaliy 
tarzdagi ma‘lumotlar hamda ko‘rsatmalar bitiruv ishida keltirib o‘tilgan.