Maxsus mashqlardan foydalangan holda sportchi-qizlarning texnik va jismoniy tayyorgarligini rivojlantirish

Tadqiqot boshida tajriba va nazorat guruhi kurashchilarining
ko‘rsatgan texnik natijalari

№	Ko‘rsatkichlar mazmuni	Tajriba guruhi boshida			Nazorat guruhi boshida				t		Р
		Х1	σ	V%		Х2	σ	V%
1	Raqibning chap qo‘li yengidan ushlab o‘ng oyogini raqibning o‘ng oyogiga ilib chap oyoqga tayanib oldinga orqaga sakrash 10 marta (soniya)	8,31	1,15	13,84		7,92	1,21	15,28		1,120		p>0,05
2	Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng oyog‘i bilan oldin chap oyog‘iga keyin o‘ng oyog‘iga tirash 10 marta (soniya)	9,98	1,31	13,13		9,87	1,12	11,35		0,306		p>0,05
3	Raqibning chap yelkasidan ushlab chap qo‘li bilan qo‘l tirsagidan ushlab oyog‘I bilan ilib olish 10 marta (soniya)	27,02	2,95	10,92		26,78	3,39	12,66		0,256		p>0,05
4	Raqibning qo‘li tirsagida o‘ng oyog‘I bilan raqibning chap oyoq to‘pig‘iga chap oyog‘I bilan esa o‘ng oyoq to‘pigining orqa qismiga tirash 10 marta (soniya)	16,69	1,99	11,92		17,05	2,02	11,85		0,609		p>0,05
55	Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng va chap oyog‘i bilan raqibning chap oyog‘I to‘pig‘ining ichkari va tashqari tomoniga tirash 10 marta (soniya)	12,01	1,73	14,40		11,88	1,92	16,16		0,241		p>0,05

Sportchi-qizlarning jismoniy tayyorgarligini aniqlash maqsadida tajriba va nazorat guruhi kurashchilarining jismoniy tayyorgarligini aniqlash maqsadida tajriba va nazorat guruhi kurashchilarining jismoniy tayyorgarlik ko‘rsatkichlari taxlil qilindi va quyidagicha bo‘ldi.
10 marta (soniya) Raqibning chap qo‘li yengidan ushlab o‘ng oyog‘iga ilib chap oyoqga tayanib oldinga orqaga sakrash tajriba guruhida 8,31±1,15 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida bu ko‘rsatkich 7,92±1,21 soniyani tashkil qildi.
10 marta (soniya) Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng oyog‘I bilan oldin chap oyog‘iga keyin o‘ng oyog‘iga tirash tajriba guruhida 9,98±1,31 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 9,87±1,12 soniyani tashkil qildi.
10 marta (soniya) Raqibning chap yelkasidan ushlab chap qo‘li bilan qo‘l tirsagidan ushlab oyog‘I bilan ilib olish tajriba guruhida 27,02±2,95 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 26,78±3,39 soniyani tashkil qildi.
10 marta (soniya) Raqibning qo‘li tirsagida o‘ng oyog‘i bilan raqibning chap oyoq to‘pig‘iga chap oyog‘I bilan esa o‘ng oyoq to‘pig‘ining orqa qismiga tirash tajriba guruhida 16,69±1,99 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, 17,05±2,02 soniyani tashkil qildi.
10 marta (soniya) Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng va chap oyog‘i bilan raqibning chap oyog‘I to‘pig‘ining ichkari va tashqari tomoniga tirash tajriba guruhida 12,01±1,73 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 11,88±1,92 soniyani tashkil qildi.
Tadqiqot yakunida tajriba va nazorat guruhi kurashchilarining
ko‘rsatgan texnik natijalari

№	Ko‘rsatkichlar mazmuni	Tajriba guruhi ohirida				Nazorat guruhi ohirida				t		P
		X1	σ	V%	X2		σ	V%
1	Raqibning chap qo‘li yengidan ushlab o‘ng oyogini raqibning o‘ng oyogiga ilib chap oyoqga tayanib oldinga orqaga sakrash 10 marta (soniya)	7,06	1,01	14,31	7,88		1,11	14,09	2,620		P<0,05
2	Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng oyog‘i bilan oldin chap oyog‘iga keyin o‘ng oyog‘iga tirash 10 marta (soniya)	8,61	1,11	12,89	9,51		1,22	12,83	2,617		P<0,05
3	Raqibning chap yelkasidan ushlab chap qo‘li bilan qo‘l tirsagidan ushlab oyog‘I bilan ilib olish 10 marta (soniya)	23,63	2,91	12,31	25,95		2,97	11,45	2,676		P<0,05
4	Raqibning qo‘li tirsagida o‘ng oyog‘I bilan raqibning chap oyoq to‘pig‘iga chap oyog‘I bilan esa o‘ng oyoq to‘pigining orqa qismiga tirash 10 marta (soniya)	15,13	1,83	12,10	16,65		1,92	11,53	2,748		P<0,05
5	Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng va chap oyog‘i bilan raqibning chap oyog‘I to‘pig‘ining ichkari va tashqari tomoniga tirash 10 marta (soniya)	10,81	1,21	11,19	11,14		1,42	12,75	0,848		P>0,05

Tadqiqot davomida ko‘zlangan maqsadga erishish uchun sportchi qizlarning tajriba oxirida ko‘rsatgan natijalarining qiyosiy taxlili mazkur jadvalda berib o‘tilgan.
10 marta (soniya) Raqibning chap qo‘li yengidan ushlab o‘ng oyogini raqibning o‘ng oyogiga ilib chap oyoqga tayanib oldinga orqaga sakrash tajriba guruhida 7,06±1,01 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida bu ko‘rsatkich 7,88±1,11 soniyani tashkil qildi. Farq statistik jihatdan ishonchlidir (P<0,05).
10 marta (soniya) Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng oyog‘i bilan oldin chap oyog‘iga keyin o‘ng oyog‘iga tirash tajriba guruhida 8,61±1,11 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 9,51±1,22 soniyani tashkil qildi. Farq statistik jihatdan ishonchlidir (P<0,05).
10 marta (soniya) Raqibning chap yelkasidan ushlab chap qo‘li bilan qo‘l tirsagidan ushlab oyog‘i bilan ilib olish tajriba guruhida 23,63±2,91 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 25,95±2,97 soniyani tashkil qildi. Farq statistik jihatdan ishonchlidir (P<0,05).
10 marta (soniya) Raqibning qo‘li tirsagida o‘ng oyog‘i bilan raqibning chap oyoq to‘pig‘iga chap oyog‘i bilan esa o‘ng oyoq to‘pigining orqa qismiga tirash tajriba guruhida 15,13±1,1,83 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 16,65±1,92 soniyani tashkil qildi. Farq statistik jihatdan ishonchlidir (P<0,05).
10 marta (soniya) Raqibning qo‘l tirsagidan ushlab o‘ng va chap oyog‘i bilan raqibning chap oyog‘i to‘pig‘ining ichkari va tashqari tomoniga tirash tajriba guruhida 10,81±1,21 soniyani tashkil etgan bo‘lsa, nazorat guruhida 11,14±1,42 soniyani tashkil qildi. Farq statistik jihatdan ishonchsiz (P>0,05).
Tadqiqot yakunida tajriba guruhlari kurashchilarining jismoniy tayyorgarlik ko‘rsatkichlar dinamikasining tahlili shuni ko‘rsatadiki, tajriba guruhi kurashchilarining ko‘rsatkichlari nazorat guruhidagi kurashchilarga nisbatan ancha ustun ekanligi ma’lum bo‘ldi va ishonchlilik darajasi yuqori ekanligi aniqlandi.
Sport kurashlari bo‘yicha sportchi-qizlarni tayyorlash jarayonida kurashchilarning UJT va MJT darajasini oshirishning mavjud bo‘lgan omillaridan biri sifatida malakali kurashchilarning tayyorgarlik bosqichlarida qo‘llaniladigan har xil yuklamalar tizimlashtirildi. Shu jumladan, kurash bo‘yicha malakali sportchilarni tayyorlashda yuklamalarning kattaligi va tajriba davomida yo‘nalishi bo‘yicha mashg‘ulotlarni rasional navbatda almashtirib tashkil qilish natijasida olingan ko‘rsatkichlar asosida amaliyotda, tanlangan yo‘nalish dasturiga asosan tuzilgan mikrosikllarda sportchilarning jismoniy qobiliyatlari va sport natijalarini jiddiy o‘sishini ta’minlab beruvchi imkoniyatlarning ahamiyati ko‘rsatib berildi.
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkunki, Zamonaviy kurash amaliyoti kurash uslubini kombinatsion tushunishdan vaziyat uslubiga o‘tdi, bu ishonchni, raqibning kuchidan foydalanish qobiliyatini, o‘ziga ishonishni va moslashuvchanlik asosida, hozirgi paytda zarur bo‘lgan xar qanday texnik xarakatni bajarish uchun jismoniy qobilyatni (tayyorlikni) rivojlantirish murakkab tayyorgarlikni talab qiladi. Zamonaviy va informatsion tadqiqot usullari to‘plamidan foydalangan holda o‘tqazilgan ko‘p yillik eksperimental ma’lumotlar natijalari sport kurash turlarining o‘ziga xos xususiyatlarini xisobga olgan holda sportchilarni sport turlari bo‘yicha tayyorlashning turli jixatlari to‘g‘risida bir qator fundamental uslubiy qoidalarni ilgari surishga imkon berdi. Kurashchining sport maxoratining ko‘p qirraligi va uning motor-koordinasion tuzilishining murakkabligiga kiruvchi ma’lumotlarni qayta ishlash tezligi, vaziyatlarni tezda baxolash, yetarli qarorlar qabul qilish va ularni amalga oshirish qobiliyatiga aloxida talablar qo‘yadi. Sport mashg‘ulotlari mutaxasislarning fikriga ko‘ra, nazariy, psixologik, intellektual, umumiy va maxsus jismoniy, shuningdek texnik va taktik tayyorgarlikdan iborat ixtisoslashtirilgan kompleks ishdir. Ular kurashchini tayyorlashning turli jixatlari bilan chambarchas bog‘liq va qoida tariqasida, agar ular xar tomonlama amalga oshirilsa, sport natijalariga muvaffaqiyatli ta’sir qiladi.