Maxsus va inklyuziv ta’lim uchun samarali pedagogik texnologiyalar

Asosiy g'oya
O'zaro ta'limning asosiy g'oyasi-bolalar bir-biridan ko'p narsalarni o'rganishlari mumkin. Bu maktablarda, yashash joylarida va uyda o'z-o'zidan paydo bo'ladi. Inson faoliyatining aksariyati biz beradigan va oladigan munosabatlarga asoslanadi. Ehtimol, o'qituvchi yoki ota-ona sifatida boshqalarga ta'lim berish orqali biz o'zimiz o'rganishimizni bilasiz.
O'zaro o'rganish, albatta, yangi g'oya emas. Masalan, XVIII - asrning oxirida Jozef Lankaster uni Angliyadagi Sautuarkdagi maktabida ishlatgan, u yolg'iz o'zi 350 ga yaqin bolani o'qitishga majbur bo'lgan. Bolalarning aksariyati kambag'al oilalar edi, ular o'qish uchun pul to'lay olmadilar, Shuning uchun Lankaster "oqsoqollar" tizimini joriy qildi, chunki u bir guruh katta yoshdagi o'quvchilarga, "oqsoqollar" ga dars berdi, ular esa o'z navbatida boshqalarga dars berishdi. XVIII asrning oxirida Endryu Bell ushbu tizimni rivojlantirdi. Uning g'oyasi sinfning yarmi ikkinchi yarmini o'qitishi va o'qituvchilar va yordamchilar tizimning ishlashiga ishonch hosil qilishlari edi.
O'zaro ta'limning zamonaviy shakli AQShda 60-yillarda paydo bo'ldi, o'qituvchilar bu pulni tejashga imkon berishini va shu bilan birga muvaffaqiyatsiz o'quvchilarga individual yondashuvni ta'minlashini angladilar. Eng ko'p o'rganilgan usul — bu "Juniper Gardens Children's Project" (JGCP) loyiha doirasida AQShning Kanzas - Siti shahrida ishlab chiqilgan "sinfda o'zaro o'rganish"metodikasi edi.
O'zaro o'rganish to'g'ri qo'llanilganda quyidagilar uchun foydalidir:

• 
  ko'proq individual e'tiborni jalb qiladigan o`quvchilarga; vazifalar ularning qobiliyatlariga mos keladi va ularni bajarish uchun qo'shimcha vaqt ajratiladi, mashqlar takrorlanadi, darhol fikr-mulohazalar va tengdoshlarning yordami ta'minlanadi;
  
• 
  o'z bilim va ko'nikmalarini kengaytiradigan va rivojlantiradigan ta`lim beruvchilarga; ularning o'ziga bo'lgan ishonchi oshadi va boshqalarga nisbatan sezgirlik shakllanadi;
  
• 
  siz, o'qituvchiga; chunki u sizni kuchaytirishga imkon beradi, sinfdagi o'zaro ta'sir darajasi va boshqa o`quvchilar bilan mashg'ulotlar uchun qo'shimcha vaqt beradi;
  
• 
  ta'lim tizimlariga; iqtisodiy samaradorlik nuqtai nazaridan.
  

Amaliyot
O'zaro ta'lim - bu shunchaki iqtidorli o`quvchidan "iltimos, Jonniga o'qishda yordam bering" deb so'rash emas, balki ancha kengroq tushuncha va u puxta rejalashtirilgan va o'qituvchi rahbarligida amalga oshirilishi kerak