Mbaza. Uz imtihon javoblar

MBAZA.UZ IMTIHON JAVOBLAR 
tomirlarda suv va unda erigan oziq moddalar harakatlanadi. 0 ‘tkazuvchi naylar, 
elaksimon naylar va tolalar birgalikda barg tomirining nay tolali boylamlarini hosil 
qiladi. Tomir- lar barg etining hamma qismiga kirib boradi. 
2. Qoqio‘tdoshlar oilasiga xos asosiy belgilar nimalardan iborat?
Bu oila gulli o‘simliklar ichida eng kattasi hisoblanadi. U deyarli hamma qit’alarda va 
turli-tuman ekologik sharo- itlarda o‘sadigan 920 turkumga mansub 19 000 tumi o‘z
ichiga oladi. Qoqio‘tdoshlaming ko‘p turlari bir yillik va ko‘p yillik o‘tlar bo‘lib, 
ulaming juda kam qismini yarim butalar tash­ kil etadi. Faqat tropik mintaqalarda unga 
oid buta, liana va daraxtlar o‘sadi. Bu oila vakillarining barglari oddiy, poyada asosan
ketma-ket, ba’zan qarama-qarshi joylashgan. Barg yaprog‘i butun (kungaboqar), ba’zan 
patsimon bo‘lingan (shuvoq). Qoqio‘tdoshlaming muhim belgisi to‘pgullarining savat-
cha shaklida bo‘lishidir. Savatcha sirtdan bir yoki bir necha ator, turli shakldagi 
o‘rama bargchalar bilan qoplangan. Qoqio‘tdoshlaming ko‘pchiligida savatchalar, o‘z 
nav- batida, shingil, ro‘vak, qalqon va boshcha to‘pgullarga o‘mashib, murakkab 
to‘pgul hosil qiladi. Gulkosachabargi, tojbarg va changchilari 5 tadan. Gul- kosachasi 
juda qisqarib ketgan, 5 tishli o‘simta yoki tukchalar shaklida. Gultoji tutash 
gultojbargli, to‘g‘ri (naysimon gul) yoki qiyshiq (tilsimon gul, voronkasimon gul) (124-
127- rasmlar). Mevasi - pista meva. Qoqio‘tdoshlar oilasi asosan gul tuzilishiga qarab 2 
ta oilachaga bo‘linadi.
Qoqio‘tlar dorivor o‘simlik sifatida juda qadrlanadi (128-rasm). 
Yozning o‘rtalaridan boshlab voha- lardagi ekinlar orasida, yo‘l yoqalari va ariqlar 
bo‘yida mazkur oilacha va- killaridan bin zangori sachratqi gul- laydi (129-rasm). 
U sachratqi turkumining 0 ‘zbe- kistonda o‘sadigan yagona turi hisob­ lanadi. 
Sachratqining savatchasidagi hamma gullar zangori rangli, ikki jins­ li tilsimon bo‘ladi. 
Sachratqi - dorivor o‘simlik. Uning ildizi, barglari va gullagan paytda poya- sidan 
tayyorlangan dorilar oshqozon- ichak kasalliklarini davolashda ishla­ tiladi.