Мцяллифдян
Yüklə 7,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Membran süzgəclərin hazırlandığı material süzülmənin
səmərəsinə əsaslı təsir göstərir. Bu baxımdan dünyanın ən qabaqcıl firmaları səmərəli iĢlər aparmaqla,bəzi membranlar istehsal edərək , istifadəyə vermiĢlər. Sellüloza əsasında ABġ-ın ―Abkor‖ firması –HFA-100 və HF-300; AFP-in ―ġlyayxer və ġul‖ firması E142, E141, AS64, AS62, AS63, AS61; Danimarkanın‖DDC‖ firması- 500, 600, və 800 markalı membranlar istehsal edir. MDB-nin ―Polimersintez‖ Elm istehsalat Birliyi - YAM-50M, YAM-100M, YAM-150M, YAM-200M, YAM-500M markalı ase- tat-sellüloza membranları buraxır. Asetatsellüloza membranlarının müsbət cəhətləri ilə yanaĢı, bir sıra çatıĢmazlıqları da mövcuddur. Belə ki, onlar PH yalnız 4,5-8,8 olduqda iĢləməklə, bir çox həlledicilərə və mikroorqanizmlərə kifayət qədər davamlı deyillər. Bundan baĢqa, yarımçıq qurulduqda belə, onların məsamələyinin azalması davam edir. Hazırda poliamid membranlar geniĢ tətbiq olunmaqdadır. Bu tipli- poiamid və polimid membranlar - ―Dorr Oliver‖, ―Dou‖, ―Abkor‖, ―Amikon‖ (ABġ) firmaları tərəfindən istehsal olunmaq- dadır. MDB-də ―Xim volokno‖ fenil-2s-poliamiddən ibarət mem-
~ 213 ~
brana malik YVA markalı lifli ultirafiltirasiya aparatı; ―Polimer- sintez‖ EĠB isə, YPM markalı poliamid ultirafiltirasiya membranı istehsal edir. Poliamid membranlar, əsaslara kimyəvi baxımdan yüksək davamlı olmaqla, mineral turĢulara davamlılığı pis deyildir. OksidləĢdiricilərin təsirinə dözümsüz olub, bərpası çətinlik törədir. Asetatsellüloza membranlarına nisbətən keçiriciliyi zəifdir. Müasir membranlar üçün, əsas material polisulfondur. Dünya- nın polisulfon membran istehsal edən nəhəng firmaları aĢağıdakı- lardır: ―Asaxi kasey‖, ―Torey‖, ―Kurare‖, ―Nitto denko‖, ―Misu- busi reyon‖ (Yaponiya); ―DealineyĢi‖, ―Dou‖, ―Osmoniks‖, ―Romikon‖ (ABġ). Bu membranlar yüksək temperatur (80-100 0 C)
və geniĢ PH diapazonunda (1-13) səmərəli iĢləyirlər. Onlar oksidləĢdiricilərə yüksək davamlı olmaları ilə də seçilirlər. Hazırda, yüksək istismar və ayırıcı xassələrə malik, kombinə edilmiĢ polisulfonomid membranlarının buraxılmıĢı üçün iĢlər aparılmaqdadır. Qeyri-üzvü maddələrdən də membranlar buraxılmaqdadır. Bu membranlar, əsasən keramika, ĢüĢə və metaldan hazırlanır. Qeyri- üzvü və üzvü membranların qarıĢığından da bir neçə tip mem- branlar hazırlanmıĢdır. Qeyri-üzvü membranlar, yüksək təzyiqə (1,5 MPa, bəzi hallarda 5 MPa-a qədər), temperatura (350 0 C-dən yüksək) və müxtəlif üzvü həlledicilərə davamlı olmaqla, PH-ın geniĢ diapazonunda iĢləmə imkanına malikdirlər.
ġərabçılıq sənayesində əsasən fasiləli iĢləyən süzgəclərdən istifadə olunur. Onlar vəzifəsinə (durulducu, sterilizəedici), süzgəc təbəqəsinə (yumĢaq, parça, yarımməsaməli və bərk təbəqəli), təzyiq yaratma üsuluna və quruluĢuna görə fərqlənir. Fasiləsiz iĢləyən süzgəclərdən Ģərabçılıqda tətbiq olunan kame- ralı avtomat sıxıcı-süzgəc və vakuum-süzgəclərdir. Hər ikisi maya çöküntüsünü ayırmaq üçün aparılan kobud süzmədə tətbiq |