Мцяллифдян

3. Maderalaşmanın elektrokontakt üsulu. Professor Z.N.KiĢ-

kovski  və  b.  tərəfindən  iĢlənmiĢ  üsulda,  Ģərab  materialına  titan 

elektrodların köməyi ilə dəyiĢən və sabit cərəyanla elektrokimyəvi 

təsirlər edir. DəyiĢən cərəyandan, Ģərabı qızdırmaq və lazımi made-

ralaĢma  temperaturunu  tənzim  etmək  üçün  istifadə  olunur.  Sabit 

cərəyan,  Ģərabdakı  suyun  elektrolizinə  səbəb  olmaqla,  atom 

Ģəklində  oksigen  alınmasına  və  onun  Ģəraba  güclü  oksidləĢdirici 

təsirinə əsaslanır. 

ġərabın  elektrotermik  maderalaĢdırma  qurğusunda  «Yaloven» 

---

 

~ 373 ~ 

 

EĠB-nin  üsulunda  olduğu  kimi,  iki  fərqli  əlamət  nəzərə  çarpır. 

Birinci,  Ģəraba  fasiləsiz  oksigen  vurulması  və  ikinci  Ģərab  materi-

alının qapalı sistemdə fasiləsiz dövr etdirilməsidir. Lakin bu üsulda 

Ģərab  materialına  oksigen  molekul  Ģəklində  kənardan  deyil, 

maderalaĢan  Ģərabdakı  suyun  elektrolizi  hesabına  əmələ  gəlmiĢ  

atom  vəziyyətində  vurulur.  Onun  miqdarını,  idarəedici  qurğudan 

verilən  sabit  cərəyanı  tənzimləməklə,  idarə  etmək  mümkündür. 

Elektroliz  zamanı  ayrılan  oksigen  daha  təmiz  olduğundan,  bu 

üsulla alınan maderanın da keyfiyyəti  yüksək olur. 

Elektrokontakt  üsulla  madera  Ģərabı  almaq  üçün  biz 

prof.Z.N.KiĢkovskinin  rəhbərliyi  ilə  Samux  rayonunda  qurğu 

quraĢdırmıĢ  və  sınaqdan  keçirmiĢik.  Qurğu  aĢağıdakı  hissələrdən 

ibarətdir: həcmi 2 min dal olan emal olunmuĢ rezervuar, daxilində 

titan  elektrodlar  yerləĢdirilmiĢ  həcm,  Ģərab  materialını  əvvəlcədən 

qızdırmaq  və  maderalaĢan  Ģərabı  soyutmaq  üçün  lövhəli  pasteri-

zator,  cərəyanın  verilməsini  nizamlayan  avtomat  idarəedici,  nasos 

və s. 

Rezervuar  xaricdən  istilik  izoləedici  materialla  örtülmüĢdür. 

Madera  üçün  Ģərab  materialı-əzintidə  qıcqırtmaqla;  Ģərab  materi-

alına  daraq  və  cecədən  Ģərab-spirt  ekstraktı  əlavə  etməklə  və  s. 

variantlarda hazırlanmıĢdır. 

Qurğuda  Ģərabı  65-70

0

C  temperaturda,  3  gün  elektrotermik 

üsulla iĢləməklə keyfiyyətli madera almaq mümkün olmuĢdur. Bu 

zaman  avtomat  idarəedici  qurğudan  verilən  gərginlik  2-3  v, 

cərəyan Ģiddəti 30-50 A arasında nizamlanır.