Мцяллифдян

Macar  tokay  şərablarının  əsas  növləri.  Asu  Tokay  (Tokaji 

azsu)  –  Botritis  Sinerea  faydalı  kifi  ilə  yoluxmuĢ  üzümdən  hazır-

lanır. Üzümün Botritis Sinerea  göbələyi ilə  yoluxması gilənin so-

luxmasına və Ģirənin qatılığının  yüksəlməsi hesabına Ģəkərin nisbi 

artımına  gətirib  çıxarır.  SusuzlaĢmıĢ  üzüm  (asu)  əllə  yığılır  və 

putona  (xüsusi  qab)  yerləĢdirilir.  Burada  üzümdən  öz  ağırlığı 

hesabına  ekstraktlı  qatı  Ģirə  ayrılır.  ġirə  əsas  Ģəraba  əlavə  olunur. 

Asu tokayında putonların sayı nə qədər çox olarsa, onun keyfiyyəti 

bir  o  qədər  yüksək  olur.  Sonra  Ģərab  butulkalara  doldurulur  və 

---

 

~ 399 ~ 

 

zirzəmilərdə saxlanır. 



 

Tokay  asu  essensiya  (Tokaji  azsu  esszensia)  asu  tokayı  olub, 

hazırlanmasında altıdan çox puttondan istifadə edilir. 



 

Tokay  edeĢ  samorodni  (bircinsli)  (Tokaji  edes  ezomorodni)  – 

üzümün  asu  tokayı  almaq  üçün  kafiyət  qədər  Botritis  Sinerea 

göbələyi ilə yoluxmadığı illərdə istehsal olunur. 



 

Tokay  saroz  samorodni  (Tokaji  szaraz  samorodni)  –  ağ  turĢ 

Ģərab olub, fino xeresini xatırladır.  



 

Tokay furmint (Tokji furmint) – yerli furmint sortundan alınan, 

baha olmayan ağ Ģərabdır.  

 

Tokay  xarĢlevelyu  (Tokaji  harslevelu)  –  yerli  XaraĢlevelyu 

üzüm sortundan alınan baha olmayan ağ Ģərabdır.  

Assu  tokayı.  ġirənin  əzintidə  qıcqırması  nəticəsində  alınmıĢ 

təbii  Ģirin  Ģərabdır.  Bunun  üçün  üzüm  soluxdurulur  və  üzərinə 

Botritis sinereya (Botrytis sinerea) göbələyi yoluxdurulur və seçmə 

üsulla  yığılır.  YığılmıĢ  üzüm  əzilir,  daraq  ayrılır  və  əzinti  təzə 

üzüm Ģirəsi, yaxud 1-2 illik təbii tokay Ģərabı ilə qarıĢdırılır. Assu 

Ģərabı  2,  3,  4,  5  puttonlu  ola  bilər.  «1—putton»  təqribən  30  litrə 

bərabərdir. Əkər 2 puttonlu Assu hazırlamaq tələb olunursa, onda 2 

putton əzinti 140 litr Ģirə və ya Ģərabla qarıĢdırılır. 3 puttonlu üçün 

isə, 3 putton əzinti 140 litr  Ģirə, yaxud Ģərabla qarıĢdırılır və s. Ən 

çox  3-5  puttonlu  Assu  tokayı  hazırlanır.  Əzintidə  12-36  saat 

saxlanmaqla,  gündə  3-5  dəfə  qarıĢdırılır.  Sonra  əzintidən  sərbəst 

axınla Ģirə ayrılır və əzinti sıxıcılarda sıxılır. Öz axımı ilə və birinci 

təzyiqdən  alınan  Ģirə  kiçik  çəlləklərə  (130  -140  litr)  keçirilir  və 

zirzəmidə  yerləĢdirilir.  Qıçqırma  bir  neçə  ay  davam  edir  və  öz-

özünə  dayanır.  ġərab  materialı  durulduqdan  sonra  maya  çöküntü-

sündən ayrılır və tokay zirzəmilərində, ağzı bir az yarımçıq çəllək-

lərdə  4-6  il  yetiĢdirilir.  Zirzəmilər,  9-11°C  sabit  temperatura  və 

havanın  yüksək  rütubətinə  (nisbi  rütubət  85-90%)  malik  olurlar. 

Zirzəminin divarları kif təbəqəsilə örtülmüĢdür. Tokay Ģərabçıları-

nın fikrincə bu, Ģərabın buket və dadına müsbət tə'sir edir. 

Assu tokaylarında spirtin miqdarı 13 h.% olmaqla Ģəkərin miq-

---

 

~ 400 ~ 

 

darına  görə  fərqlənirlər.  2  puttonluda  Ģəkər  ən  azı-3%,  3  putton-

6%, 4 putton-6%-dən çox, 5 putton-12%, 6 putton-15% olur.