Мцяллифдян

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

23 

24 

25 

26 

100.000 

99.060 

98.123 

97.189 

96.257 

95.328 

94.405 

93.485 

92.568 

91.654 

90.744 

89.833 

89.925 

88.018 

87.114 

86.210 

85.308 

84.409 

83.511 

82.615 

81.719 

80.821 

79.923 

79.022 

78.120 

77.217 

76.312 

0.000 

0.060 

0.123 

0.189 

0.257 

0.328 

0.405 

0.485 

0.568 

0.654 

0.744 

0.833 

0.925 

1.018 

1.114 

1.210 

1.308 

1.409 

1.511 

1.615 

1.719 

1.821 

1.923 

2.022 

2.120 

2.217 

2.312 

27 

28 

29 

30 

31 

32 

33 

34 

35 

36 

37 

38 

39 

40 

41 

42 

43 

44 

45 

46 

47 

48 

49 

50 

51 

52 

53 

75.406 

74.499 

73.587 

72.674 

71.759 

70.841 

69.917 

68.991 

68.059 

67.124 

66.185 

65.242 

64.295 

63.347 

62.395 

61.439 

60.476 

59.511 

58.542 

57.570 

56.496 

55.617 

54.635 

53.650 

52.622 

51.670 

50.676 

2.406 

2.499 

2.587 

2.674 

2.759 

2.841 

2.917 

3.991 

2.059 

3.124 

3.185 

3.242 

3.295 

3.347 

3.395 

3.439 

3.476 

3.511 

3.542 

3.570 

3.496 

3.617 

3.635 

3.650 

3.622 

3.670 

3.676 

---

 

~ 519 ~ 

 

19.2 saylı cədvəlin davamı  

1 

2 

3 

4 

5 

6 

54 

55 

56 

57 

58 

59 

60 

61 

62 

63 

64 

65 

66 

67 

68 

69 

70 

71 

72 

73 

74 

75 

76 

77 

 

49.679 

48.679 

47.679 

46.670 

45.661 

44.650 

43.637 

42.620 

41.601 

40.579 

39.555 

38.529 

37.500 

36.469 

35.436 

34.399 

33.360 

32.320 

31.378 

30.233 

29.183 

28.132 

27.079 

15.247 

3.679 

3.679 

3.679 

3.670 

3.661 

3.650 

3.637 

3.620 

3.601 

3.579 

3.555 

3.529 

3.500 

3.469 

3.436 

3.399 

3.360 

3.320 

3.378 

3.233 

3.183 

3.132 

3.079 

3.022 

78 

79 

80 

81 

82 

83 

84 

85 

86 

87 

88 

89 

90 

91 

92 

93 

94 

95 

96 

97 

98 

99 

100 

26.022 

24.961 

23.897 

22.830 

21.760 

20.687 

19.608 

18.525 

17.437 

16.345 

14.143 

13.032 

11.912 

10.786 

9.651 

8.506 

7.348 

6.173 

4.985 

3.780 

2.552 

1.293 

0.000 

2.961 

2.897 

2.830 

2.760 

2.687 

2.608 

2.525 

2.437 

2.345 

2.247 

2.143 

2.032 

1.912 

1.786 

1.651 

1.506 

1.348 

1.173 

0.985 

0.780 

0.552 

0.293 

0.000 

 

Konyak istehsalında konyaka müəyyən rəng vermək və mövcüd 

rəngi  gücləndirmək  üçün  kolerdən  istifadə  olunur.  Müəyyən 

olunmuĢdur ki, koler yalnız konyakın rəngini gücləndirməyib, həm 

də onun dadını yumĢaldır və ona yetiĢmiĢ  ton  verir. YaxĢı olar ki, 

koler rafinad Ģəkərindən hazırlansın. ġəkər lazımi miqdarda, xüsusi 

qazanlara doldurulur və üzərinə Ģəkərin çəkisinin 5-6%-i həcmində 

destillə  edilmiĢ  su  əlavə  olunur.  Kolerin  hazır  olmasını  onun 

rəngini  etalonla  müqayisə  etməklə  bilmək  olur.  Hazır  olduqda 

qaynatma  dərhal  dayandırılır  və  kütlənin  temperaturu  60-70

0

C-yə 

endikdə,  qazana  destillə  edilmiĢ  su  əlavə  olunaraq  möhkəm 

qarıĢdırılır. 

---

 

~ 520 ~ 

 

Düzgün  hazırlanmıĢ  koler,  spirt  məhlulunda  yaxĢı  (bulanıqsız) 

həll edilir. Əgər spirtin tündlüyü 70 h.%-dən yüksək olarsa, su spirt 

məhlulunda  kolerin  həll  olması  xeyli  zəifləyir  və  onun  rənglə-

yicilik  xüsusiyyəti  də  aĢağı  düĢür.  Koler  35-50%  arasında  Ģəkərə 

malik  olub,  dadında  yüngül  bəhməz  tonu  vardır.  Koler  ən  azı  5  il 

yetiĢdirilmiĢ konyak spirti ilə 30 h.%-ə qədər spirtləĢdirilir və emal 

olunmuĢ rezervuarda saxlanır.  

Konyakın tələb olunan rəngindən asılı olaraq 1000 dal kupaja 2-

4 litr arasında koler əlavə oluna bilər. 

Şəkər  şərbəti,  rafinad  Ģəkərindən  hazırlanmaqla,  konyaka 

Ģirinlik və yumĢaqlıq vermək üçün istifadə olunur. 10 kq Ģəkər 7-9 

litr destillə edilmiĢ qaynar suda həll edilir və 20-30 dəqiqə biĢirilir. 

Qaynar  Ģərbət  ələkdən  süzülür  və  palıd  çəlləklərdə  saxlanır.  Sax-

lanma  zamanı  Ģəkər  kristallaĢmasın  deyə,  ona  0,33%-li  limon 

turĢusu əlavə etmək məsləhətdir. ġəkər Ģərbəti iĢlədilməzdən əvvəl 

möhkəm qarıĢdırılır. 

Yüksək keyfiyyətli konyak istehsalı üçün istifadə olunan Ģərbət, 

konyak  spirti  ilə  25  h.%-ə  qədər  spirtlənir  və  1-2  il  müddətində 

saxlanır.  ġəkər  Ģərbəti,  ən  azı  5  il  yetiĢdirilmiĢ  konyak  spirti  ilə 

spirtləĢdirilməlidir. 

Kupaj hesablanarkən bir sıra təcrübi məsələlər əldə rəhbər tutul-

malıdır.  Belə  ki,  kupaja  spirtləĢdirilmiĢ  su  ilə  30%-ə  yaxın  spirt 

(susuz  spirt  hesabı  ilə)  daxil  olması  və  1000  dal  konyaka  istifadə 

olunan  kolerin  miqdarının  4  litrdən  artıq  olmaması  nəzərdə 

saxlanmalıdır. Kolerdə Ģəkərin miqdarı 35-50% arasındadır. 

Ordinar və markalı konyakların timsalında kupajın hesablanma-

sına nəzər salaq, hesabat 1000 dal konyaka görə aparılır. 

Ordinar konyaklar. Əvvəlcə Ģəkərə malik materiallar-koler və 

Ģəkər  Ģərbəti  hesablanır.  Kolerin  lazım  olan  miqdarı  nümunəvi 

kupajla müəyyən olunur. Tutaq ki, 1000 dal «Üç ulduz» konyakına 

lazımi rəng vermək üçün Ģəkərliyi 50% olan 3 litr koler lazımdır. 

Vurulan  Ģəkər  Ģərbətinin  (Yc)  həcmi  aĢağıdakı  formulla  təyin 

olunur. 

---

 

~ 521 ~ 

 

c

k

c

C

AC

K

Y





1000

 

burada:  K - konyakda Ģəkərin miqdarı, %-lə; 

       A - nümunəvi kupajla təyin olunmuĢ kolerin miqdarı,  

             1000 dal konyaka dal-la; 

       C

k 

- kolerdə Ģəkərin miqdarı, %-lə; 

                   C

c

- Ģərbətdə Ģəkərin miqdarı, %-lə. 

 

Əgər Ģərbətin qatılığı 75% olarsa, onda onun lazım olan həcmi 

belə olur: 

18

75

50

3

5

,

1

1000











c

Y

 dal 

Kupaj üçün müxtəlif eqalizasiya və yaĢa, həmçinin də tündlüyə 

malik  konyak  spirtlərindən  istifadə  olunduğundan,  orta  spirtliyi 

aĢağıdakı formula təyin edirik. 

100

.....

3

2

1

R

K

c

K

b

K

a

K

K

n











, 

burada: K

1

, K

2

, K

3

…….K

n

-konyak spirtlərinin tündlüyü; 

                  a, b, c ……….. R-onların nümunəvi kupajla təyin  

                                            olunmuĢ faiz nisbətləri. 

 

Misal:  «Üç  ulduz»  konyakı  hazırlamaq  üçün  aĢağıdakı  spirtlər 

verilir: 

 

Spirtin yaĢı, 

illə 

Eqalizasiya 

nömrəsi 

Konyak 

spirtinin 

tündlüyü, 

h.% 

QarıĢıqda 

konyak 

spirtinin 

miqdarı 

3 

3 

4 

7 

11 

12 

68,1 

64,0 

64,0 

50 

25 

    25  _ 

 

 

 

100 

 

---

 

~ 522 ~ 

 

 

 

---

 

~ 523 ~ 

 

Konyak spirtinin orta tündlüyü: 

66

100

25

64

25

64

50

1

,

68















K

 h.% 

Lazım  olan  konyak  spirtinin  həcmi  aĢağıdakı  (qarıĢdırılan 

zaman həcmi sıxılma nəzər alınmadan) formulla hesablanır. 





2

1

1

2

)

(

1000

1000

K

K

Y

Y

K

K

Y

c

c

k













 

burada: Y

k 

- konyak spirtinin həcmi, dal; 

K - konyakın tündlüyü, h.%; 

K

1

- konyak spirtinin orta tündlüyü, h.% (formulla); 

K

2 

- spirtləĢdirilmiĢ suyun tündlüyü, h.%; 

Y

c 

- Ģərbətin həcmi (formulla); 

Y

c1 

- nümunəvi kupajla müəyyən olunan kolerin həcmi. 

 

SpirtləĢdirilmiĢ  suyun  təqribi  həcmi  aĢağıdakı  formulla  təyin 

olunur: 

)

(

1000

.

c

c

k

c

c

Y

Y

Y

Y









 

burada: 

c

c

Y

.

- spirtləĢdirilmiĢ suyun həcmi, dal. 

 

Misal-1000  dal  «Üç  ulduz»  konyakının  kupajını  hesablamalı. 

Yuxarıda  müəyyən  olunduğu  kimi,  lazım  olan  Ģəkər  Ģərbətinin 

miqdarı 18 dal, koleri 3 dal təĢkil edir. Konyak spirtinin tündlüyü 

66 h.%, spirtləĢdirilmiĢ suyun tündlüyü 25 h.%-dir. Hazır konyakın 

tündlüyü 40 h.% olmalıdır. 

Onda əlavə olunan konyak spirtinin təqribi miqdarı, 

 





66

,

378

25

66

)

3

18

(

1000

25

1000

40















k

Y

 dal, 

SpirtləĢdirilmiĢ su 

34

,

600

)

3

18

66

,

378

(

1000

.











c

c

Y

  dal 

təĢkil edir. 

 

Aparılan  hesabatın  düzgünlüyünə  əmin  olmaq  üçün,  onu 

---

 

~ 524 ~ 

 

yoxlamaq  lazımdır.  Bunun  üçün  aldığımız  bütün  göstəriciləri 

cədvələ  (cədvəl  19.4)  daxil  edirik  (hesabat  1000  dal-a  görə 

aparılır).  

Kupajda Ģəkərin miqdarı:  

%

5

,

1

10

1000

100

150







 

Spirtin miqdarı:  

%

h.

 

40

10

1000

100

76

,

4006







 təĢkil edir. 

Deməli, kupaj kondisiyaya uyğun gəlir. 

Cədvəl 19.4  

Komponentlər  

Həcmi, 

dal 

ġəkərin 

miqdarı 

%-lə 

Tündlüyü, 

h.%-lə 

ġəkər 

vurul-

muĢdur, 

kq-la 

Spirt 

vurul-

muĢdur, 

litr, % 

ġəkər Ģərbəti 

Koler 

Konyak spirti 

SpirtləĢdirilmiĢ 

su 

18 

3 

378,66 

600,34 

75 

50 

- 

- 

- 

- 

66 

25 

135 

15 

- 

- 

- 

- 

2498,76 

1508 

Cəmi  

1000,0 

- 

- 

150 

4006,76