Мцяллифдян

Birdəfəyə  destillə  edən  aparatlar.  Kublu  aparatlarda  konyak 

spirtinin  alınması  ikidəfəlik  destillə  hesabına,  çoxlu  vaxt  və 

yanacaq  tələb  edir.  Bundan  baĢqa,  istər  bir,  istərsə  də  ikinci 

destillədə daimi nəzarət lazımdır. 

Defleqmatorların  tətbiq  edilməsi  ilə  bütün  bu  çatıĢmazlıqlar 

aradan qalxmıĢ olur. 

Defleqmatorun  vəzifəsi  spirt  buğlarını  kondensasiya  etmək  və 

onların  aĢağı  tündlükdə  (fleqma)  olan  hissəsini  soyuducuya 

ötürməkdir.  Defleqmasiya  prosesi  defleqmatordan  çıxan  spirt 

buğlarının tündlüyünün yüksəlməsi ilə müĢahidə olunur.  

Bu  aparatların  ġarant  tipli  aparatlardan  fərqi  ondadır  ki,  kuba 

Ģarlı  defleqmator  əvəzinə  iki  ədəd  su  ilə  soyudulan  mis  nimçə, 

defleqmasiya  tarelkası  birləĢdirilir  ki,  buna  bəzən  Pistoriusun 

nimçəsi  deyilir.  Bir  dəfəyə  konyak  spirti  alan  aparatların  geniĢ 

yayılmıĢ tipi Zorabyan tipli PU-500 aparatıdır (Ģəkil 19.7). 

Aparat  həcmi  500  dal  olan  destillə  kubundan  ibarətdir.  Kubun 

aĢağı  hissəsində  kondensat  ötürücü  və  bardanı  buraxmaq  üçün 

qurğu vardır. Yuxarı hissədə tündləĢdirici kolonka və defleqmator 

yerləĢir.  Onlar  bir-birilə  boru  və  fleqma  ötürücüsu  ilə  əlaqələnir. 

Defleqmator kuba Ģərab materialı verən porsiyalı Ģərab qızdırıcı ilə 

əlaqədardır. Su-spirt buxarı soyuducuya daxil olur və soyudulmuĢ 

halda  fonardan  keçməklə  spirt  toplayıcıya,  baĢ  fraksiya  isə 

qəbulediciyə  yığılır.  Aparatın  tam  hermetikliyinə  əmin  olduqdan 

sonra destillə kubuna 500 dal Ģərab materialı doldurulur, buğ açılır 

və  onun  qızdırılmasına  baĢlanır.  Kubda  yaranan  buğ,  kolonkanın 

nimçələri  ilə  qalxır,  onlarda  tündləĢir,  ötürücü  boru  ilə  defleq-

matora keçir. Burada həmçinin onların tündləĢməsi gedir. 

---

 

~ 490 ~ 

 

 

 

 

   Şəkil 19.7. Bir dəfəyə destillə edən aparatın (PU – 500) sxemi  

1-şərab  qızdırıcı;  2-destillə  kubu;  3-üç-dörd  tarelkalı 

tündləşdirici hissə; 4-birləşdirici boru (3-lə 5-i); 5-efleqmator; 

6-rotumetr;  7-soyuducu;  8-fonar;  9-spirt  qəbul  edici;  10-baş 

fraksiyanın qəbuledicisi; 11-buxarın ventili; 12-ilanvari boru; 

13-kondensat  götürücü;  14-bardanı  çıxarmaq  üçünboru;  15-

vakuum-ayırıcı; 16-fleqma borusu; 17-manometrik termometr;  

18-suyu buraxmaq üçün ventil   

 

Bu zaman əmələ gələn fleqma (soyumuĢ buğ), Y-Ģəkilli boru ilə 

kolonkanın  nimçəsinə  qayıdır.  Sonra  spirt  buğu  yenidən  qızdırıl-

maq üçün  porsiyalı Ģərab qızdırıcısının ilanvari borusuna və yaxud 

ötürücü boru ilə birbiraĢa soyuducuya daxil olur. 

Destillə  dövründə  porsiyalı  Ģərab  qızdırıcı  450  dal  miqdarında 

yeni  Ģərab  nümunəsi  ilə  doldurulur.  Qalan  50  dekalitrlik  boĢ  yer, 

əvvəlki hissənin destilləsindən alınmıĢ son fraksiyanı əlavə etmək 

üçün  saxlanır  və  80

0

C-ə  qədər  qızdırılır.  Əgər  Ģərab  materialı 

əvvəlcədən  son  fraksiya  ilə  kupaj  olunursa,  Ģərab  qızdırıcı  birdən 

doldurulur.  

Göründüyü kimi, istər iki defleqmasiya nimçəli, istərsə də PU-

500  aparatında  konyak  spirti  Ģərab  materialından  birbaĢa,  birdəfə-

lik  destillə hesabına  alınır.  Adətən birdəfəlik  destillə  aparatlarında 

---

 

~ 491 ~ 

 

alınan konyak spirti, ordinar konyaklar üçün istifadə  olunur.  Belə 

hesab  olunur  ki,  yüksək  keyfiyyətli  spirt  yalnız  ikiqat  destillə 

aparatlarında alına bilər. 

ġərab materialından birbaĢa konyak spirti alınmasının texnoloji 

sxemi aĢağıda verilmiĢdir (Ģəkil 19.8). 

 

 

 

Şəkil 19.8. Şərab materialının birdəfəlik destillə sxemi 

 

Birdəfəlik  destillə  nəticəsində  aĢağıdakı  məhsullar  alınır:  baĢ-

lanğıc fraksiya 0,7-1%; orta fraksiya (I sort konyak spirti) 10-14%; 

son  fraksiya  11-15%  (destilləyə  götürülmüĢ  Ģərab  materialının 

həcminə görə) və istehsal çıxarları-konyak bardası. 

ġaranta  aparatlarında  destillə  prosesi  10-12  saat,  defleqmasiya 

nimçəli aparatlarda 8-10 saat, PU-500-də 10-12 saat davam edir.