Mədəniyyət və turizm Mündəricat

Dümbək 
 
Qədəhvarı  quruluşa  malik  qədim  zərb  alətlərindən  biridir.  Orta  əsrlərdə  Azərbaycanda 
geniş  yayılmış  bu  alət  XX  əsrin  əvvəllərindən  tədricən  unudulmağa  başlansa  da,  hazırda 
istifadə olunmaqdadır. Cənub bölgələri üçün daha xarakterikdir. Bir üzünə dana və yaxud keçi 
dərisi  çəkilən  alətin  gövdəsi  ilk  vaxtlar  gildən  düzəldilsə  də,  hal-hazırda  ağac  və  misdən 
hazırlanır.  
Ümumi  hündürlüyü  350-400  mm,  diametri  280  mm-dir.  Özünə  məxsus  bəm  tembrinə 
malik dümbəkdə müxtəlif ritmlər və səs çalarları əldə etmək mümkündür.  
 

---

27 
 
 
2) Nəfəs alətləri 
 
Azərbaycan milli musiqi sənətinin inkişafında nəfəsli alətlərin misilsiz tarixi rolu olmuşdur. Bu alətlərin ilk 
sadə nümunələri eramızdan bir neçə minilliklər əvvəl qarğı və qamışdan hazırlanmışdır. Bu ənənə dövrümüzə 
qədər  yaşamış  və  bu  gün də  davam  etdirilir-hazırda  bir  neçə  nəfəs  aləti-ney,  tütək,  musiqar,  sümsü və  onun 
növləri qarğı və qamışdan hazırlanır. Daha sonralar nəfəs alətlərini sümükdən, heyvanların buynuzundan, bişmiş 
gildən, müxtəlif ağac mis və digər materiallardan da hazırlanır. 
Nəfəs  alətlərinin texniki  və  bədii  imkanları  o qədər də  geniş  deyil.  Bu  da,  hər  şeydən əvvəl,  onların  səs 
diapazonunun məhdudluğu ilə əlaqədardır. Nəfəs alətləri arasında daha çox istifadə olunanı zurnadır ki, onun da 
səs düzümü iki oktavadan artıq deyildir. Nəfəs alətləri də ifa tərzinə görə müxtəlifdir. 
1. Müştüklü: - zurna, balaban. 
2. Müştüksüz: - ney, tütək, yan tütək. 
3. Körüklü (dərili): - tulum, qarmon.