Mədəniyyət və turizm Mündəricat



Yüklə 7,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/136
tarix02.01.2022
ölçüsü7,85 Mb.
#2600
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   136
 
Ney 
 
Qədim  çalğı  alətlərindən  hesab  olunur.  Onun  yaranma  tarixi  eramızdan  çox-çox  əvvəllərə  aid  edilir. 
Müxtəlif növləri Yaxın və Uzaq Şərq xalqları arasında, eləcə də dünyanın bir çox ölkələrində geniş yayılmışdır. 
Azərbaycanda neyin bir neçə növü mövcud olmuşdur. Neyin naləsini Füzuli belə təsvir edir:  
 
Nalədəndir ney kimi avazeyi eşqim bülənd 
Nalə tərkin qılmazam ney tək kəsilsəm bəndü-bənd 
 
XIV-XV  əsrlərdə  yaşayıb-yaratmış  görkəmli  musiqişünas  alim  Əbdülqadir 
Maraği  “M əqasid  əl-əlhan” (Nəğmələrin  məqsədi)  əsərində  həmin  dövrlərdə 
neyin  iki  növünün -  ağ  və  qara  neyin  mövcudluğu  barədə  məlumat  verir.  XX 
əsrin əvvəllərinə kimi musiqi dünyasını möcüzəli səsi ilə ilhama gətirən ney bir 
zamanlar  tamamilə  unudulsa  da,  son  illərdə  yenidən  musiqi  məclislərinin 
bəzəyinə çevrilmişdir.  
Ağ ney qarğıdan hazırlanır. Onun uzunluğu 550-600 mm, diametri 20 mm-
dir.  Üst  hissəsində  beş,  alt  hissəsində  isə  bir  oyuq  olur.  Ağ  neyi  çalarkən  ifaçı 
alətin  baş  hissəsinə  keçirilmiş  nazik  mis  borunu  qabaq  dişlərinin  arasında 
yerləşdirərək ora hava üfləyir, dil və dodaqlar vasitəsi ilə səslərin alınmasına nail 
olur. ifaçı oyuqları qismən və bütöv açıb- bağlamaqla xromatik səs sıralarını ala bilir.  
Müasir neylər baş hissədən, təxminən, 50 mm aşağıdakı oyuqdan dodaq vasitəsi ilə üflənərək ifa edilir. Bu 
növün ən  müasiri  fleyta  adı  ilə  orkestrlərin tərkibində  istifadə  olunur.  Hazırda bir  çox  Şərq xalqları arasında 
fleytanı  öz  tarixi  adı  ilə  adlandırırlar.  Neydə  muğam,  mahnı  və  başqa  musiqi  nümunələrini  səsləndirmək 
mümkündür.  
Neyin diapazonu birinci oktavanın “do” səsindən ikinci oktavanın “sol #” səsinə kimidir.  
 

Yüklə 7,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   136




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin