Media va axboriy savodxonlik bo'yicha myammoli/tarbiyasi ogir yoshlar toifasi bilan ishlash uchun

8. Muayyan etnik yoki diniy guruhdagi axloqiy nuqsonlarni ayblash. 
Namuna. 
«А» xalqlari – nihoyatda manfaatparast, ma’lum bir viloyatda 
yashaydiganlar esa, nihoyatda yalqov.
9. Muayyan etnik yoki diniy guruh vakillarining mamlakat, viloyat, tuman, 
shaharda birlashishiga yo’l qo’ymaslikka da’vat etish.
Namuna. 
Diniy binolarni qurishga yo’l qo’yilmaslik to’g’risida bayonot: “Agar 
ular o’zlarini hozirning o’zida shahar egalari kabi tutsalar, unda biz ularga 
diniy binolarini qurishga ruxsat berganimizda nima bo’ladi?”
10. Guruhni hokimiyatni egallashga yoki hududni kengaytirishga urinishda 
ayblash. 
Namuna. 
«So’nggi yillarda 3 million mehnatga layoqatli fuqaro ish qidirib 
mamlakatni tark etishdi va bizga Afrika va Janubiy-Sharqiy Osiyodan 3 
millionga yaqin muhojir keldi. Biz o’z yerimizga xo’jayinlik qila olmayapmiz” 
To’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita “nafrat nutqi”ga duch kelganingizda, uning 
namoyon bo’lishini ko’rganingizda, qanday qilib unga qarshi turishimiz kerak?

---

95
Shuni yodda tutish kerakki, Siz nafrat so'zlariga duch kelgan vaziyatlarda Siz 
aybdor emassiz. Sizni xafa qilgan yoki boshqalarga nisbatan "nafrat so'zlarini" 
ko'rsatgan, eskirgan yoki tajovuzkor stereotiplar va xurofotlar bilan yashaydi va 
shuning uchun shunday deydi, yoki u Sizni yoki boshqalarni 
obro'sizlantirmoqchi bo'lganligi sababli, u Siz emas, balki ma'ruzachini 
xarakterlaydi. Bunday odamni ishontirishdan foyda yo'q. Uning e'tiqodi har 
doim Siznikidan kuchliroq bo'ladi. Bundan tashqari, agar u "nafrat tilini" 
ishlatishni maqsad qilgan bo'lsa, bu befoyda.
Javoban haqorat qilish
–
bizning birinchi harakatimiz (
esingizdami, “men apelsin 
bo’lsam, 
Siz kaktussiz
”
) 
–
bu yechim emas. «Nafrat tiliga» 
javoban “nafrat tili” –
bu nafratning yopiq doirasi va u hech qaerga olib bormaydi.
Bunday vaziyatlarda qo'llab-quvvatlash, do'stlaringizga hujumlar haqida aytib 
berish yoki inson huquqlarini himoya qiluvchi tashkilotlarga murojaat qilish 
muhimdir. Agar Siz do'stlaringizga hujum qilgan bo'lsangiz, ularni qo'llab-
quvvatlang. Agar bu ijtimoiy tarmoqlar bo'lsa, sharhlaringiz yordam beradi. 
Ijtimoiy tarmoqlarda Siz nafrat so'zlarini o'z ichiga olgan sharhlar haqida 
shikoyat qilishingiz va ularni o'chirishni so'rashingiz mumkin. Agar tahdidlar 
bo'lsa, Siz dalillarni yozib olishingiz va tegishli idoralarga murojaat qilishingiz 
mumkin. 
Raqiblarni haddan tashqari ko'ndirmang, balki o'z nuqtai nazaringizni himoya 
qilish uchun mutanosib dalillar va dalillardan foydalaning, esda tuting: "Men 
apelsinman va bu menga yoqadi". Shunday qilib Siz yolg'onlarni, ixtirolarni, 
manipulyatsiyani bekor qilishingiz mumkin.
Bag'rikenglikka rioya qiling. O'zingizni nafrat so'zlari va haqoratlarni o'zaro 
ishlatishga undashiga yo'l qo'ymang. Yoki xotirjam bo'ling yoki ijtimoiy 
tarmoqlardagi bunday muhokamalarni 
e’tiborsiz
qoldiring. Yodingizda bo'lsa, 
har qanday manipulyatsiya bizga hissiyotlar orqali singdiriladi. Biz his-tuyg'ular 
bilan "o'ylashni" boshlaganimizda, aql va vaziyatni tahlil qilish o'chiriladi.