Mediator team Fiziologiya Klinika

 
trombotsitar faktor-3 (PF-3) va trombotsitar faktor-4 (PF-4) hisoblanadi.
Koagulatsiya mexanizmi 
Odatda, tomirlardagi qon harakatlanib yuriydi va oʻz-oʻzidan ivishi kuzatilmaydi. (
Bu uchun javobgar boʻlgan 
omillar keyinroq muhokama qilamiz
). Qon ivishi quyidagi holatlarda boshlanadi: 
□■
qon tomir devori va unga yaqin toqʻimalar shikaslanishi 
□■
qon travmalari
□■
qonning shikastlangan endoteliy yoki kollagen bilan aloqasi 
Koagulatsion qon ivish jarayoni quyidagi ketma – ketlikda amalga oshadi: 
1.Shikastlangan qon tomir
2.Trombositlar adgeziyasi va agregatsiyasi (
birlamchi gemostaz
)
3.Fibrin va fibrinli laxta hosil boʻlishi
4.Laxtak 
retraksiyasi
va 
reparatsiyasi
Koagulyatsiya jarayoni
kaskad reaksiyalaridan tuzilgan boʻlib, unda bir omilning faollashishi boshqa omil 
faollashishiga olib keladi. Bu kaskad reaksiyasi shuningdek, shalola (sharshhara) ketma-ketligi deyiladi.
Koagulatsiya jarayonini (
fibrin shakllanishi
) 3ta asosiy bosqichga boʻlish mumkin.
1-Protrombin aktivatorining hosil boʻlishi
2-Protrombinning trombinga aylanishi
3-Fibrinogenning fibringa aylanishi 

---

Zebo Iskandarova. Aziza Zaynutdinova. Mirmuhsin Axtamov
. | 
MEDIATOR team
 
Protrombin aktivatorining shakllanishi 
Koagulatsiya jarayoni 
protrombin aktivatori
deb ataluvchi kompleks hosil qilish bilan boshlanadi. Uning hosil 
boʻlishi farqli ravishda ikki yoʻldan borishi mumkin:
1. Tashqi yoʻl
2. Ichki yoʻl 
Tashqi yoʻl
Protrombin aktivatorining tashqi yoʻldan shakllanishi qon tomir devori yoki qon tomir tashqaridagi toʻqima 
shikastlanishi bilan boshlanadi va quyidagi bosqichlarni oʻz ichiga oladi:
 
1. Toʻqima tromboplastinining ajralishi
Travma natijasida toʻqimadan bir qancha moddalar ajraladi, ular orasida biz bilgan toʻqima tromboplastini ham 
mavjud. (Faktor III). Bu toʻqima hujayralari membranasidagi fosfolipidlardan va lipoproteinlardan iborat.
2. Aktivlangan X faktor hosil boʻlishi
Toʻqima tromboplastini VII faktor bilan birgalikda kombinatsiya hosil qiladi, bu kompleks Ca
2+
ishtirokida X 
omilni aktivlab, aktivlangan X (Xa) omilni hosil qiladi.

---

Zebo Iskandarova. Aziza Zaynutdinova. Mirmuhsin Axtamov
. | 
MEDIATOR team
 
3. Aktivlangan X omil(Xa)ning protrombin aktivatori hosil boʻlishiga taʼsiri
Xa faktor – toʻqima yoki trombotsit fosfolipidlari, V faktor (labil faktor) va Ca
2+
bilan birgalikda