MəHƏRRƏm hüseynov poetik frazeologiYA
Yüklə 0,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
M
ən özüm də Böhtanların Bil əyini qatlamayan Qibt ələri, həsədləri Ayaqlayıb adlamayan Bir sevgini ist əmirəm (54, 186). Su bulaqda bardaqlanıb Xurma baxır xumar-xumar. Nar budaqda pardaqlanıb Çırtma vursan qanı çıxar (83, 37). N ə gözümüzdə yaş qaldı, N ə qəlbimizdə məhəbbət. İlanın ağına da, Qarasına da lənət (96, III, 185). Bu s əhər... açılan, atlanan ürək Atından salırdı qəmi, kədəri. Hayıf ki, səhərin gözündə yeltək Ömrü göd ək olur kəpənəklərin (100, 13). 50 Bel ə də çarə olar, Bel ə də acıq olar, Onda bütün qapılar Qapıdan qovulub p əncərədən P əncərədən qovulub bacadan gir ənlərin Üzün ə açıq olar (99, 99). Frazeoloji birl əşmələr şeir dilində ona görə son dərəcə tutumlu v ə əhatəlidir ki, onlar lirik təəssüratlar aləminin z ənginliklərində və rəngarəngliklərində fəallıq göstərməyə qadirdirl ər və böyük ifadəlilik imkanlarına malikdirlər. Onlar şeir mətnində lirik təsvirə, müfəssəl və təsirli, forma əlamətinə dön ə bilmək çevikliyi ilə seçilir. Poeziya dili ilə həyatın dolğun, kövr ək və müdrik ifadəsində frazeologizmlər aktivləşir. Bunun s əbəbi aydındır: frazeoloji vahidlərin daxili potensialında sanballı fikir yükü, hərəkət, üslubi-semantik siqlət, dramaturji g ərginlik vardır. Frazeoloji birl əşmələrin ümdə bir xüsusiyyətini ifadə edən bir c əhət də əhatəsindəki sözləri də yeni obrazlı çalarlarla z ənginləşdirməkdən, onları kəsərli ifadəliliklə silahlandırmaqdan ibar ətdir. Varlığın bədii dərk və inikasının prinsiplərini əsas tutmaqla söz s ənətkarı frazeologizmlərin misilsiz üslubi canlılığını öz fərdi təcrübəsi ilə zənginləşdirir. Bununla yanaşı, frazeoloji faktlarla daxili bağlılıq mətn mühitindəki sözlərdə poetik şüalanma xislətini gücləndirir. Əhatəsindəki sözlər frazeoloji birl əşmələrdən məcazi-poetik məna çalarlarının əlvanlığını əxz edirlər. Frazeologizmi məqsədə müvafiq şəkildə v ə yerində işlədəndə onun «ətri» misraların, bəndin bütün hissə- l ərinə səpələnir. Mayasında olan ekspressiya da, emosiya da meydana çıxır, professional keyfiyyətlərlə zənginləşir. Poetikl əşərək sənət dilinə çevrilmə frazeoloji birləşmələrə xasdır v ə bundan irəli gələrək onlardan istifadə zahiri bər-bəzək naminə 51 deyil. Bu şeir dilində elə bir təbii yaradıcılıq amilidir ki, zahiri c əhəti, forma əlamətini şeir sənətinin daxili mahiyyətindən asılı edir. S ən gözmü ağartmısan Ayın üzü bəmbəyaz. Dinm əyin ağrılıdı O zil s əsin bəm, bəyaz (99, 46). Kaş ki bu sözləri sən deməyəydin Oduna Yüklə 0,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|