Mehman ağayev
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2. Fokal-seqmentar qlomeruloskleroz (FSQS) – bəzən işıq
mikroskopiyası zamanı öndə qeyd olunan formadan az ayrılır, amma bəzi yumaqcıqlarda ayrı-ayrı kapillyar ilgəklərinin sklerozu aşkar edilir, VİÇ infeksiya venadaxili narkomaniyada inkişaf edə bilər. Klinik mənzərə davamedici proteinuriya və ya NS ilə xarakterizə olunur, adətən eritrosituriya və arterial hipertenziya ilə müştərək olur. Gedişi proqressedici olub, proqnozu ciddidir. Bu aktiv immu- nodepressiv terapiyaya cavab verməyən, qeyri-qənaətbəxş morfoloji formadır. 3. Membranoz QN (membranoz nefropatiya) yumaqcıq kapillyarının divarının diffuz qalınlaşması ilə xarakterizə olunur, onlar parçalanır, ikiləşir, yumaqcığın bazal membranının epitelial tərəfinə massiv şəkildə immun komplekslər çökür. Xəstələrin 1/3-də məlum antigenlər – hepatit virusu B, şiş, dərman antigenləri ilə əlaqə olduğu aşkar edilir. Ona görə membranoz nefropatiyası olan xəstələri xüsusi ciddiliklə şişə və hepatit virusuna görə yoxlanması vacib sayılır. Xəstəlik kişilərdə daha tez təsadüf olunur, proteinuriya NS ilə xarakterizə olunur, 15-30% halda hematuriya və arterial hipertenziya müşahidə olunur. Xəstəliyin gedişi nisbətən, xüsusən qadınlarda qənaətbəxşdir, ancaq təsadüflərin yarısında XBÇ inkişaf edir. 4. Mezangioproliferativ QN – ən çox təsadüf olunan morfoloji tipdir, qlomerulonefritin (başqa variantlardan fərqli olaraq) bütün kriteriyalarına, immun iltihabı xəstəlik kimi cavab verir. Morfoloji olaraq mezangial hüceyrələrin proliferasiyası, mezangiumun geniş- lənməsi, mezangiumda və endotelium altında immun komplekslərin çökməsi ilə xarakterizə olunur. Kliniki mənzərə proteinuriya və ya hematuriya, bəzi halda NS və hipertenziya ilə aşkar edilir. Xəstəliyin gedişi nisbətən qənaətbəxş sayılır. Mezangioproliferativ QN yumaqcıqlarda immunoqlobulin A çök- məsi: İgA-nefrit, ya Berje xəstəliyi (Burger) xüsusi bir forma kimi ayrılır. Xəstəlik əsas əlamət olan hematuriya ilə başlayır, gənc yaşlarda, kişilərdə daha tez təsadüf olunur. 50% halda qızdırmalı respirator xəstəliyin birinci günü, hətta saatlarında residiv verən 167 makrohematuriya baş verir. Proqnoz qənaətbəxşdir, amma NS və ya hipertenziya olduqda pisləşir. Bəzi ölkələrdə (məsələn, Yaponiyada) İgA – nefropatiya – ən çox, təsadüf olunan qlomerulonefritdir. 5. Mezangiokapillyar QN – mezangial hüceyrələrin güclü proliferasiyası, onların yumaqcığa genişlənməsi nəticəsində yumaq- cığın xarakterik paylı şəklə düşməsi və bazal membranın ikiləşməsi baş verir. Bu forma virus C hepatit ilə əlaqəli ola bilər və həmçinin krioqlobulinemiya ilə əlaqədar müşahidə olunur. Proteinuriya və hematuriya xarakterikdir, hipertenziya və NS da tez-tez təsadüf olunur. Bu variant QN-nın ağır forması sayılır, çünki müalicəyə pis cavab verir, daim proqress edən gedişə malik olub, XBÇ inkişaf edir. Sürətli proqressedən QN. Kəskin və xroniki QN başqa, az halda təsadüf olunan sürətli proqress edən QN (SPQN) (yarım kəskin) yumaqcıqda «ayparalarla» və sürətlə proqress edən böyrək çatışmazlığı ilə xarakterizə olunur. SPQN infeksiyadan, üzvi həlledicilərlə təmasdan sonra meydana çıxa bilir, amma sistem vaskulit və qırmızı qurd eşənəyindən sonra xəstəlik daha tez-tez baş verir. Proqnoz çox ciddi olub, ancaq massiv immunodepressiv terapiya xəstəliyin qarşısını ala bilir. Bu formalar arasında keçid variantlar da müşahidə olunur. Bütün tiplərdə yumaqcıq dəyişiklikləri ilə yanaşı kanalcıqlarda da epiteli- nin distrofiyası, degenerasiyası, atrofiyası və interstisiyada dəyişik- liklər aşkar edilə bilər. Nefrotik sindrom zamanı proksimal kanalcıq- larda genişlənmə, epitelinin ödemi, atrofiyası və yaxud nekrozu, də- nəvər, hialin-damcı, yaxud vakuol distrofiya baş verir. Qlomerulonefritin terminal mərhələsində böyrəklərin ölçüləri xeyli azalmış, səthi dənəvər, qabıq maddə nazilmiş olur – ikincili büzüşmüş böyrək qeyd olunur. Histoloji tədqiqat zamanı yumaqcıq- ların boşalması, kanalcığın atrofiyası meydana çıxır. Zədələnməmiş yumaqcıqlarda kapillyar ilgəklərin hialinozu müşahidə olunur. Hər bir morfoloji tipə uyğun qlomerulonefritin klinik təzahürü aşkar edilir. |