MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud
Meşə salınması üçün təklif olunan ağac və kollar
Yüklə 4,78 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yarpaqlı ağaclar
- 14.5. Qovaq ağaclıqlarının salınması
|
Meşə salınması üçün təklif olunan ağac və kollar
və kollar Kürətrafı meşəbitmə rayonu Kür- Araz ovalığ ı Ağac və kollar Kürətrafı meşəbitm ə rayonu Kür- Araz ovalığ ı
Yarpaqlı ağaclar Hələb şamı - +
- + Eldar şamı + + Söyüd növləri + + İtaliya şamı + + Meliya - + Primorsk şamı + + Alma
+ +
Veymut şamı + - Armud + + Üfiqi sərv + + Ərik + + Şaquli sərv + + Heyva
+ +
Arizon sərvi + + İnnab + + Himalay sidri + + Əncir - +
Yapon
əzgili + + Yarpaqlı ağaclar Uzunsaplaq palıd + + Kanada qovağı + + Daş palıd + + Sosnovski qovağı + +
Şabalıdyarpaq palıd
+ + Ağyarpaq qovaq + + Bolleana qovağı + + Qarağac + +
- + Adi qoz + + Amerika ağcaqayını - +
Pekan + - Badam - + Qafqaz xurması + - Zeytun - + Püstə + + Çinaryarpaq ağcaqayın - + Saqqızağac + + At şabalıdı + + Kollar Çinar
+ + Cır nar - + Tut + + Albalı + + Ağ akasiya + + İydə - + Yaşıl göyrüş - + Amorfa - +
Sabunağac - + Sarağan - + Kağızağac - + Maklyura - + Katalpa - + Yulğun - + Şoran torpaqlarda yalnız iydə, yulğun, lələk, maklyura və yapon saforası kimi ağac-kol cinsləri əkilə bilər. Kürqırağı tuqay meşələrinin bərpa edilməsi Kür-Araz ovalığında kənd təsərrüfatının daha da inkişafına kömək edəcəkdir. Bu meşələr qızmar günəşli Qarabağın, Şirvanın, Milin, Muğanın iqlimini yaxşılaşdıracaq, burada istirahət və sağlamlıq ocaqları yaratmağa real imkanlar açacaq, ərazinin estetik vəziyyətinin daha da gözəlləşməsi üçün zəmin yaradacaqdır.
Dünyada yayılmış 120 qovaq növünün 16-sına Qafqazda, Azərbaycanda isə 11-nə (Q.H.Cəlilova görə 13-nə) təsadüf edilir. Qovaq ağaclarının oduncağı yüngül və yumşaqdır, onları sıxmaq və əymək yolu ilə istənilən şəklə salmaq olur. Oduncağından mebel sənayesində, çəllək, arı təknəsi hazırlığı işlərində (oduncağının rəngi çıxmır və ondan iy gəlmir), gəmiqayırmada, tikintidə, kağız, karton, faner, kibrit sənayesində istifadə edilir. Qabığında 9%-ə yaxın tanin maddəsi vardır, dabbaqçılıqda və təbabətdə geniş istifadə olunur. Qovaq, kənd təsərrüfatı bitkilərinə (xüsusilə texniki bitkilərə) ziyan verən həşəratları məhv edən quşların ən çox sevdiyi ağac cinsidir. Azərbaycanın düzənlik rayonlarının pambıq sahələrində bitən bir ədəd qovaq ağacının üzərində 25-30 quş yuvasına rast gəlinir və quşlar öz balalarını ziyanverici həşərat və onların sürfələri ilə yemləyirlər (Cəlilov, 1972).
296
Hazırda respublikanın dağ və düzən rayonlarında sınaqdan keçirilmiş və becərilmiş 150-dən artıq qovaq növü məlumdur. Onların 120-si respublikanın müxtəlif torpaq və iqlim şəraitlərində Q.H.Cəlilov (1972) tərəfindən sınaqdan keçirilmişdir. Müəllif təklif etdiyi faydalı qovaq növlərini kök sisteminin yayılması, inkişafı, bioloji xüsusiyyətləri və eləcə də morfoloji quruluşlarına görə aşağıdakı 3 qrupa bölür: Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|