“Металл қуйиш усуллари” мавзусини

 

Magniy va uni ishlab chiqarish usullari. Texnikada 

foydalaniladigan 

metal-larning  ichida  plastligi,  yengilligi  bilan  ajralib  turadi.  Uning  suyuqlanish 

harorati  651

o

S,  1,74  zichligi  g



sm

3

  bo‟lib,  cho‟zilishdagi  mustahkamlik  chegarasi 

---

 

31 

170-210  MPa,  qattiqligi  (brinell  bo‟yicha)  150  MPa.  Toza  magniy  kislorod  bilan 

shiddatli birikadi. Uning Al, Mn, Zn li qotishmalaridan sanoatda keng foydalaniladi.  

 

Tabiatda magniy ko‟pincha minerallar tarkibida uchraydi. 

 

Asosiy magniy rudalariga qo‟yidagi birikmalar kiradi. 

1. 

Magnizet.  Bu  mineral  magniy  karbonat  (MgCO

2

)  dan  iborat  bo‟lib,  uning 

tarkibda 28,8% Mg, qolgani esa Si, Fe, Al, Ca oksidlari bo‟ladi. Magnezit konlarri 

Ural va boshqa joylarda bor.  

2. 

Dolomit.  Bu  mineral  (MgCO

4 



CaCO

3 

) tarkibli qo‟sh karbonat bo‟lib, uning 

tarkibida  13,5%  Mg  bo‟ladi.  Bundan  tashqari  kvars,  kalsit,  gips  va  boshqa 

qo‟shimchalar  ham  uchraydi.  Dolomitning  yirik  konlari  Ural,  Ukraina  va  boshqa 

joylarda bor.  

3. 

Karnallit.  Bu  mineral  magniy  va  kaliyning  suvli  xloridi  (MgCl

2



KCl



6H

2

O) 

bo‟lib, uning tarkibida 8,8% Mg va boshqa qo‟shimchalar bo‟ladi.  

4. 

Bishofit.  Bu  mineral  magniyning  suvli  xloridi  (MgCl

2



6H

2

O)  bo‟lib,  uning 

tarkibida 12% gacha Mg bo‟ladi. Bu birikmalarda ham turli qo‟shimchalar uchraydi. 

U asosan, dengiz va ko‟l suvlarida bo‟ladi.  

Magniyni  bu  birikmalardan  ajratib  olish  uchun  dastavval  ular  750-850

0

S  haroratda 

qizdirilib boyitilad 

MgCO

3

=MgO+CO

2                               

MgCO

3



CaCO

3

=MgO+CaO+2CO

2

. 

Keyin esa bu konsentrat devorlari shamot g‟ishtidan terilgan elektr pechda uglerod 

ishtirokida 800-900 

0

S haroratgacha qizdirib, xlor bilan ishlanadi;      

MgO+C+Cl

2

=MgCl

2

+CO;                       MgO+CO+Cl

2

=MgCl

2

+CO

2

. 

Olingan MgCl

2 

kovshga chiqarilib maxsus vannada elektroliz qilinadi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

32