“Металл қуйиш усуллари” мавзусини

Alyuminiy  va  uni  ishlab  chiqarish.  Sof  alyuminiy  oq  rangli  plastik  metall 

bo‟lib, uning suyuqlanish harorati 657 

o

S. U o‟zidan elektr tokini va issiqlikni yaxshi 

o‟tkazadi  (faqat  kumush  va  misdan  keyingi  o‟rinda  turadi).  Uning  sirtida  hosil 

bo‟lgan  oksid  parda  (Al

2

O

3

)  o‟z  ostidagi  qatlamni  oksidlanishdan  saqlaydi.  Shu 

sababli  u  korroziyabardosh  hamdir.  Qayd  etilgan  xususiyatlariga  ko‟ra 

mashinasozlikda, elektrotexnikada va boshqa sohalarda keng qo‟llaniladi. 

---

 

30 

 

Alyuminiy  tabiatda  eng  ko‟p  tarqalgan  metall  bo‟lib,  yer  qobig‟ining  8,8 

foizini  tashkil  etadi.  U  juda  aktivligi  sababli  tabiatda  sof  holda  uchramaydi. 

Alyuminiy tog‟ jinslaridagi gidratlarda (AlO(OH)), Al(OH)

 3

 va boshqa birikmalarda 

uchraydi.  

 

Yer  qobig‟ida  taxminan  250  dan  ortiq  alyuminiy  minerallari  bo‟lib,  ulardan 

sanoatda  foydalaniladiganlariga  boksitlar,  nefelinlar,  apatitlar, alunitlar  va kaolinlar 

kiradi. 

 

Alyuminiy  rudalarining  yirik  konlari  Uralda,  Sibirda,  Kola  yarim  orolida, 

Sankt-Peterburgda,  Boshqirdistonda,  O‟rta  Osiyo  respublikalarida  va  boshqa 

joylarda bor. 

 

Alyuminiyni alyuminiy birikmalaridan olish jarayoni ikki bosqichga ajratiladi: