Metall va qotishmalarga termik va kimyoviy-termik ishlov berish asoslari
Yüklə 84,5 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sovitish tezligi
- PoMatning toblanuvchanligi va toblanish chuqurligi
|
l/gh’twhiiitg miqdoriy hajmi, %
6.6-rasm. PoMatni toblash va bo‘shatishda temperaturalar oraligM: I- to‘la toblash; II-chala toblash; III-yuqori bo‘shatish. Bunga toMa toblash deyiladi. Bu poMat Ac3-Aci oraliqdagi temperaturagacha qizdirilganda martensit strukturasida toblashdan qolgan, toblangan poMat qattiqligini kamaytiruvchi territ saqlanadi. Bunday toblash chala toblash deb ataladi. Evtektoiddan keyingi poMatni toblash uchun Ac! chizigMdan 30-50°C ga yuqoriroqqacha qizdirish eng yaxshi temperatura hisoblanadi. Bunda qizdirganda ham, soviganda ham poMatda sementit saqlanadi va u qattiqlikning oshishiga yordam beradi, chunki sementit martensitga qaraganda qattiqroq. Evtektoiddan keyingi poMatni SE chizigMdan yuqori darajagacha qizdirish befoyda, chunki bunda Ac3 chizigMdan yuqoriroqqacha toblashdagiga nisbatan, qattiqligi kamroq boMadi: Ac3 chizigMdan yuqorida erigan sementit boMadi. Katta temperaturalargacha qizdirib, keyin sovitilsa, katta ichki kuchlanishlar paydo boMishi mumkin. Sovitish tezligi M artensit strukturasini hosil qilish uchun austenit barqarorligi kichik boMadigan 550-650°C temperatura oraligMda poMatni tez sovitish yoMi bilan austenitni o‘ta sovitish lozim. Martensit o‘zgarishlar boMadigan temperatura zonasida (250°C dan pastroq) sekin sovitish maqsadga muvofiqdir, chunki yangi kristall panjara olish bilan bogMiq holda paydo boMadigan struktura kuchlanishlar tekislanishiga ulgurishi mumkin, lekin martensit qattiqligi kamaymaydi. Toblash yaxshi boMishi uchun toblash muhitini (suv, tuzlaming suvdagi eritmalari, mineral moy) tanlash muhim ahamiyatga ega. Legirlangan poMatlar moyda toblanadi. PoMatning toblanuvchanligi va toblanish chuqurligi Toblanuvchanlik poMatdagi uglerodning miqdoriga bogMiq. Uglerod qancha ko‘p boMsa, poMat shuncha yaxshi toblanadi. Uglerod miqdori juda kam (0,3% dan kam) boMgan poMatlar toblanmaydi. PoMatning toblanish chuqurligi, uning qanday qalinlikda toblanishi bilan xarakterlanadi. Bu toblangan poMatning eng muhim xossasidir. Detal butun qalinligi boricha toblanganda toblash va bo‘shatishdan so‘ng, uning butun kesimi bir xil strukturaga ega boMadi. Yuza toblanganda sirtga yaqin joylashgan qatlamlar bilan ichki qatlamlar strukturasi bir-biridan keskin farq qiladi: ichki qatlamlar toblangan qatlamga qaraganda yumshoqroq mustahkamligi ham kamroq boMadi. Toblanish chuqurligi toblanishning kritik tezligiga bogMiq boMadi. 112 Toblanish chuqurligiga qizdirish temperaturasi va toblash muhiti ham ta ’sir qiladi. M artensit miqdori kamida 50% boMgan qatlamlar toblangan deb qabul qilinadi. Yüklə 84,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|