Методическое пособие для учителя 6 мет о диче ск ое пособие для учите

Öyr  e  e  ndikl  rinizi 
ndikl  rinizi 
edin
edin
e  e 
t  tbiq 
t  tbiq 
e  e 
Gündəlik qida piramidanızı ÜST-ün tövsiyə etdiyi qida nisbəti ilə müqa-
yisə edin. Normal qidalanmanızı təmin etmək üçün gündəlik rasionunuz-
da hansı dəyişiklik etmək lazımdır?
N
N e  e  o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
Qida rasionu
Qidalı maddələr
Vitaminlər
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi 
i  y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
Yeməklərin ÜST-ün qida piramidasında 
yerini müəyyən edin. Hansı qida məhsul-
larını daha az qəbul etmək tövsiyə 
olunur?
İnsanın gün ərzində qəbul etdiyi qida __adlanır. Or-
qanizmin fəallığı və  inkişafı  üçün qidada  __olması 
çox vacibdir. Bu maddələr __ adlanır. 
Əlavə mənbələrdən, internetdən istifadə edərək bir qrup qida məhsulları-
nın (məsələn, ət məhsulları: hisəverilmiş kolbasa, sosiska, balıq, quş əti, 
mal əti, hamburger) faydalı və zərərli xassələri barədə məlumat hazırlayın.
Un məmulatları
Yağ və şirniyyat
Ət, balıq, 
quş
Qida piramidası
Qida  piramidası  müxtəlif 
yeyinti məhsulları yerləşən 4 
səviyyədən ibarətdir. Pirami-
danın  əsasını  (I  səviyyəsini) 
ən  çox  yeyilən  yarma  və  un 
məhsulları,  2-ci  səviyyəni 
meyvə  və  tərəvəz,  3-cünü  ət 
və süd məhsulları, 4-cünü isə 
yağ və şirniyyat məmulatları 
təşkil etməlidir.
Vitaminlər.  Orqanizmdə  tənzimləyici  rol  oynayır,  onun  böyü-
məsini və normal inkişafını təmin edir. Vitaminlərin orqanizmdə ça-
tışmaması (avitaminoz)  ciddi pozuntular yaradır. 
Gündəlik qidanı təşkil edən maddələr müəyyən 
nisbətdə  olmalıdır.  Qida  maddələrinin  düzgün  seçilməsi 
üsullarından  biri də qida piramidasının tərtib olunmasıdır. 
Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı  (ÜST)  insanın  gündəlik  “qida 
piramidası”nın şəkildə göstərilən nisbətini tövsiyə edir. 
Qida piramidası. 
  LAYİHƏ

160
Biologiya
 – 6
Ümumtəhsil məktəblərinin 6-cı sinfi üçün
biologiya
 fənni üzrə dərslik
Tərtibçi heyət:
Müəlliflər: 
Yaşar Mədət oğlu Seyidli
Xumar Elçin qızı Əhmədbəyli
Nailə İlyas qızı Əliyeva
Elmi redaktoru: 
Q.Quliyev, biologiya üzrə elmlər doktoru
Dil redaktoru: 
K.Cəfərli
Nəşriyyat redaktoru 
K.Abbasova
Bədii redaktoru 
T.Məlikov
Texniki redaktoru 
Z.İsayev
Dizayneri 
T.Məlikov
Rəssamları 
M.Hüseynov, E.Məmmədov
Korrektoru 
A.Məsimov
 
© Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi – 2017
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri və yaxud onun 
hər hansı hissəsini yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq, elektron 
informasiya vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir.
1
Kağız formatı 70
ґ
100 / . Fiziki çap vərəqi 6. Səhifə sayı 96. Çəkisi 225 qr.
16
Tiraj 120 000. Pulsuz.
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 29.07.2013-cü il tarixli 
754 nömrəli əmri ilə təsdiq olunmuşdur.
  LAYİHƏ

6
Биo Логия
Методическое пособие для учителя
6
МЕТ
О
ДИЧЕ
СК
ОЕ ПОСОБИЕ ДЛЯ УЧИТЕ
ЛЯ
Б
И
Л
О
Г
И
Я
6
Bio L ogiya
B
İO
L
O
G
İY
A
DƏR
SLİK
6
DƏRSLİK
Биo Логия
6
Б
И
Л
О
Г
И
Я
УЧЕБНИК
6
УЧЕБНИК
6
B
İO
L
O
G
İY
A
6
MÜƏLLİM ÜÇÜN MET
ODİK VƏS
AİT
Bio L ogiya
Movzu: 
“Bioloji biliklərin əhəmiyyəti” 
Şagirdlər  5  qrupa  bölünür:  “Ekoloqlar”,  “Pəhriz  həkimləri 
(Dietoloqlar)”, “Həkimlər”, “Dizaynerlər”, “Baytarlar”. 
Dərslikdən və əlavə resurslardan istifadə etməklə verilən plan 
üzrə  qısa  çıxış  hazırlanır.  Hər  bir  çıxışdan  sonra  ümumi 
müzakirə təşkil olunur. 
Ekoloqlar. Respublikada ekoloji vəziyyət necədir? Ekoloji və-
ziyyəti  yaxşılaşdırmaq  üçün  respublikada  hansı  təd-
birlər görülür? Bu məqsədlə hansı tədbirləri təklif edə 
bilərsiniz?
Pəhriz həkimləri (Dietoloqlar). Sağlam qidalanma nə demək-
dir? Sağlam qidalanmaq qaydalarına riayət etmək üçün 
yoldaşlarınıza hansı tövsiyələr verə bilərsiniz ?
Həkimlər. Canlı orqanizmlər insanda hansı xəstəlikləri törədə 
bilər?  Bununla  əlaqədar  hansı  profilaktik  tədbirlər 
təklif edə bilərsiniz?
Dizaynerlər. Dekorativ bitkilər insan həyatına necə təsir göstə-
rir? Otağı və ya hər hansı bir sahəni bitkilərlə bəzəmək 
üçün hansı tövsiyələr verə bilərsiniz? Konkret bir ota-
ğın,  məsələn,  sinif  otağının  bitkilərlə  bəzədilməsinin 
dizaynını verin. 
Baytarlar. Ev heyvanlarına necə qulluq etmək lazımdır? Evdə 
heyvan  saxlamaq  istəyən  insanlara  nə  kimi  tövsiyə-
ləriniz olardı?
LAYİHƏ
Тема: 
“Применение биологических знаний”
Класс  делится  на  5  групп:  Экологи,  Диетологи,  Врачи, 
Дизайнеры, Фермеры. 
Используя  соответствующую  информацию  в  учебнике  и 
дополнительные  ресурсы,  подготовить  короткий  отчет  по 
своей  теме.  После  каждого  выступления  проводится  общее 
обсуждение.
Экологи. “Какова экологическая ситуация в республике? Ка-
кие мероприятия проводятся в республике по улуч-
шению  экологической  обстановки?  Какие  меры  вы 
могли бы предложить в этой сфере?”
Диетологи. “Что такое здоровое питание? Какие рекоменда-
ции вы дали бы школьникам по соблюдению правил 
здорового питания?”
Врачи.  “Какие  болезни  человека  могут  быть  вызваны  жи-
выми организмами? Какие профилактические меры 
вы могли бы предложить в связи с этим?”
Дизайнеры. “Как декоративные растения влияют на жизнь 
человека?  Какие  рекомендации  по  оформлению 
помещений и участка растениями вы могли бы дать? 
Предложите  дизайн  оформления  растениями  кон-
кретного  помещения,  например,  классной  ком-
наты”.
Ветеринары.  “Как  ухаживать  за  домашними  животными?   
Какие рекомендации вы дали бы людям, желающим 
завести домашнее животное?”
ПРОЕКТ
  LAYİHƏ

Pulsuz
6
Fizika
  LAYİHƏ